Wees der bie!

Een maand vol activiteiten in en over de Groninger streektaal en cultuur

De Meertmoand Streektoalmoand is gestart: een maand lang speciale aandacht voor de Groninger taal en cultuur. Centrum Groninger Taal & Cultuur | Erfgoedpartners heeft in een speciaal voor maart ontwikkelde Meertmoandledder, uitgaansladder voor het Gronings, verschillende bestaande en nieuwe activiteiten uitgelicht die te maken hebben met de streektaal en -cultuur in Groningen. Met de titel Wees der Bie! nodigt de organisatie alle Groningers en geïnteresseerden uit om op pad te gaan en t Grunnegs te ontdekken.

In de Meertmoandledder vind je een overzicht van muziekconcerten, festivals, literaire optredens, theater en nog veel meer. Er wordt ook alvast een vooruitblik gegeven naar wat er verderop in het jaar te beleven is. Een greep uit de initiatieven:

Veenkolonioa/aols!

t Is haildaal Drents én haildaal Grunnegs. Hoe zien inwoners van de Veenkoloniën zelf hun taal en cultuur? Maakt het ze uit aan welke kant van ‘de grup’ ze wonen? Deze avond staat geheel in het teken van de taal en cultuur in de Veenkoloniën. Met muziek van Silvia Fledderus en Erwin de Vries, en dichtjederij van Aagje Blink, Harma de Roo, Jan Harbers en Annie Martens. Streektaalkenners Arja Olthof, Fieke Gosselaar en historicus Maarten Zwiers gaan tijdens de talkshow in gesprek met de dichters en muzikanten. Veenkolonioa/aols! is een samenwerking tussen Centrum Groninger Taal | Erfgoedpartners & Cultuur en Huus van de Taol. Wanneer en waar? Zaterdag 22 maart vanaf 19:30 uur in d’Rentmeester in Valthermond.

Vlog Em Mor!

Voor de tweede keer organiseert Centrum Groninger Taal & Cultuur | Erfgoedpartners de videowedstrijd Vlog Em Mor! voor jongeren van 12 tot 18 jaar. Met deze wedstrijd dagen we jongeren uit om uit hun comfort zone te stappen en (meer) Gronings te spreken. Dit keer is het thema Bie ons thoes. Je kan in je filmpje laten zien waar je je thuis voelt of ga aan de haal met het thema en bedenk er iets geks bij! De jury bestaat uit TikTok Tammo, Nina Nomden (directeur RTV Noord) en Aukje en Gerben (winnaars 1e editie Vlog Em Mor!). De hele maand maart kunnen jongeren hun filmpje insturen. In april worden de winnaars bekendgemaakt. De eerste prijs is 500 euro.

Wiesneus

Hét kindertijdschrift helemaal geschreven in het Gronings komt er aan en heeft dit keer als thema Lekker Aigenwies. We kleuren buiten de lijntjes en volgen lekker ons eigen pad. Met grappige gedichten en verhalen, een kleurplaat, puzzels en een prijsvraag. Bij Wiesneus hoort een lesbrief voor de boven- en onderbouw, en bij de gedichten en verhaaltjes zijn audiobestanden gemaakt. Zo kunnen ook leerkrachten die het Gronings niet machtig zijn in de meertmoand en daarna de leerlingen kennis laten maken met de Groningse taal. De zevende editie Wiesneus wordt begin maart gepresenteerd in de klas. Basisscholen die zich hebben aangemeld bij Centrum Groninger Taal & Cultuur | Erfgoedpartners ontvangen de Wiesneus magazines begin maart op de scholen.

Westerwolder Weke

Zin in Grunneger diverdoatsie in en om het mooie Westerwolde? Van 14 t/m 21 maart 2025 is de Westerwolder Weke (voorheen Grunneger Weke). In deze week organiseren de gemeente, inwoners en organisaties activiteiten die de Groningse taal en cultuur in Westerwolde in het zonnetje zetten. Vast onderdeel is de Westerwolder Schriefwedstried voor Gronings schrijftalent (12 jaar en ouder). Op vrijdag 14 maart is de aftrap van de Westerwolder Weke met de prijsuitreiking van de schriefwedstried en een speciaal openingsprogramma.

Dichtbie van Doan

Op vrijdag 21 maart 2025 – Wereldpoëziedag – gaat de website Dichtbie van Doan online. Een initiatief van Janna Wester & Maikel van Vliet, kleinkinderen van de Rotterdams-Groningse dichter Daniël (Daan) van Vliet. In de jaren vijftig begon hij in het Gronings te schrijven, met publicaties in Dörp en Stad, Haim en Heerd en Toal en Taiken. Na zijn overlijden in 2011 ontdekten de kleinkinderen dozen vol gedichten en verhalen. Over thema’s als het leven, de liefde en de verbondenheid met Groningen. Om het werk niet verloren te laten gaan is www.dichtbievandoan.nl opgericht waar de gedichten van ‘opa’ Daniël van Vliet worden aangeboden op o.a. handgeschept papier en op unieke tegeltjes. ‘Zo blijft opa’s stem zichtbaar en voelbaar in Groningen.’

Meer weten?

Benieuwd naar welke Groninger taal activiteiten, optredens en streektaalevents er nog meer plaatsvinden in maart en daarna? Lees de Meertmoandledder – Wees der bie!, te downloaden via de website van Centrum Groninger Taal & Cultuur in het Gronings en in het Nederlands.

Henk Scholte oet tied

“Henk is gisteravond laat oet tied kommen.” Dit nieuws raakt ons diep. Hoewel wij hem al enige tijd misten als collega in het Berlagehuis, bleef Henk betrokken op alle manieren die voor hem mogelijk waren. We denken met warmte aan hem terug.

Henk was al bekend als zanger van de Groninger folkgroep Törf toen hij in 2002 als consulent streektaal in dienst kwam van het Huis van de Groninger Cultuur. Een baan die hem op het lijf was geschreven vanwege zijn enorme netwerk en kennis van streektaal en muziek. Samen met zijn collega’s van het Huis en later Centrum Groninger Taal & Cultuur organiseerde hij activiteiten zoals de Dag van de Groninger Taal en adviseerde hij streektaalorganisaties in Groningen en in de Nedersaksische taalgebieden.

Aanpeerdjer van t Grunnegs

Henk stond bekend als ‘aanpeerdjer’ (aanjager) van het gebruik van t Grunnegs. Samen met stichting t Grunneger Bouk organiseerde hij vanuit het Huis en later het Centrum vele edities Pervinzioale Schriefwedstried. Ook stond hij aan de wieg van de Groningse editie van Wiesneus magazine voor kinderen, bedacht hij samen met de Grunneger Toalgroep (taaldocenten van CGTC) het Grode Grunneger Dictee en droeg hij bij aan verschillende initiatieven voor streektalen zoals de website WoordWaark, de streektaalapp WoordWies en de voorleeswedstrijd voor basisschoolkinderen: de Veurleescup (in samenwerking met Stichting Kostverloren).

Volkscultuur

Naast zijn grote interesse voor het Gronings en het Nedersaksisch had Henk een enorme kennis van en voorliefde voor de Groningse volkscultuur, de tradities en de gewoonten. Samen met de collega’s van Centrum Groninger Taal & Cultuur en historicus Martin Hillenga zette hij www.levenderfgoedgroningen.nl op met verhalen over typisch Groninger tradities en gebruiken.

Proatkaast

Vanaf 2023 verhuisden onze organisaties van Groningen naar Usquert en het deed Henk uitermate goed om van de Burgemeesterskamer zijn werkkamer te maken.  Op zijn route vanaf het station kwam hij altijd bekenden tegen en ook in het Berlagehuis kwamen er vaak bezoekers die hem kenden en een praatje kwamen maken. Henk had zich voorgenomen om alle kennis die hij bezat in een ‘proatkaast’ op te nemen. Met zijn jarenlange ervaring voor de radio en zijn enorme kennis van zaken leek dat een goed project tot aan zijn pensioen. Regelmatig hoorden we uit zijn kamer prachtige voordrachten en liederen die hij met warme en krachtige stem voordroeg. Dit alles om te oefenen en om zich te laten horen, want Henk en stilte gaan niet samen. En nu is het toch stil geworden. Henk, je was n haile schiere kerel. We gaan je mooie en bijzondere verhalen erg missen.

We wensen Jos veel sterkte toe in deze moeilijke tijd.

Bestuur en medewerkers Centrum Groninger Taal & Cultuur | Erfgoedpartners

Aan Stad veurbie

Vingers vol bakse klitten
springen uut mien pinne
Dat wat bloume is
Vergaait in zoad deur tied

Oeit onlaand, vannijs op snee
Zomor in miezulms
Lopt laandschop wonder onder
deur n welle van t begun

Intied d’aiwege cirkel
Dij stoadegaan
as n zandloper tikt

T Gruinlaand licht
moanschienweer bie
Op lienpepier taiken zuk
scharen over t meer
Aan Stad veurbie

– Henk Scholte