De beschrijving van 19 borgbiotopen – in woord, beeld en kaart – is sinds dit voorjaar voor iedereen te vinden in op de website kwaliteitsgidsgroningen.nl : Groninger Borgbiotopen. Dit is het resultaat van een door Erfgoedvereniging Heemschut en het platform borgen/Erfgoedpartners geïnitieerd project. Bureau Noordpeil gaf uitvoering aan het project, in opdracht van de Provincie Groningen.

Wat zijn borgbiotopen?

Dit nieuwe woord geeft uitdrukking aan de samenhang die er is tussen een borg, zijn historische context en het omringende landschap. Een borgbiotoop bestaat uit 3 componenten:

1. Het rijksmonument van de borg (en evt. omringende gebouwen)
2. Waardevolle landschapselementen en historische structuren in de nabije omgeving van de borg
3. De visuele relatie met de omgeving

Waarom borgbiotopen beschrijven?

Borgen staan in het register rijksmonumenten. Zo maken ze deel uit van het beleid van de overheden. Het belang van de samenhang van de borg met het omringende cultuur historische landschap en de visuele relatie waren nergens beschreven. Zo kan het gebeuren dat een buurman een schuur plaatst in een historische zichtlijn of dat een nieuw zonnepark de historische context van de borg doorkruist.

Daar moest dit project verandering in brengen. Niet om ontwikkelingen in de omgeving van een borg te blokkeren, maar om weloverwogen keuzes mogelijk te maken. Dit moet ten goede komen aan het behoud van de borgen en de omgevingskwaliteit.
In constructieve samenwerking met borgeigenaren, de betreffende gemeenten, Libau en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed zijn de biotopen van 19 borgen in Groningen in kaart gebracht, met foto’s van zichtlijnen, kaarten en links naar bronnen zoals het register rijksmonumenten of gemeentelijke documenten.

Fase 2

De gemeenten zijn verantwoordelijk voor het omgevingsbeleid. Het is dan ook de bedoeling dat zij de borgbiotopen in hun beleid opnemen. In een tweede fase van dit project zoekt de provincie nu met elke gemeente uit hoe dit het beste kan gebeuren. Maar ook nu al werpt het project vruchten af. Met verwijzing naar de borgbiotoop van de Rensumaborg kon de bouw van een pand op voormalig borgterrein voorkomen worden.