Nominatie Erfgoedvrijwilligersprijs van start

In 2020 riep het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap de Erfgoedvrijwilligersprijs in het leven. Op 1 december 2023 zal de prijs voor de derde keer uitgereikt worden door demissionair staatssecretaris Gunay Uslu. Nomineren kan vanaf 1 september via de website erfgoedvrijwilligersprijs.nl. Erfgoedpartners en CGTC roepen al hun leden en aanverwante organisaties met vrijwilligers in hun midden op om vrijwilligersteams te nomineren. Het is een goed moment om erfgoedvrijwilligers weer even in de schijnwerpers te zetten.

Over de prijs

Met de Erfgoedvrijwilligersprijs wil het ministerie vrijwilligersteams die zich het afgelopen jaar uitzonderlijk hebben ingezet voor het erfgoed van Nederland belonen voor hun inzet. Het winnende team ontvangt een cheque van 10.000 euro. De nummers twee en drie kunnen een cheque van 5.000 euro winnen.

Nomineren

Erfgoedvrijwillgersteams die aan de criteria voldoen kunnen door een vertegenwoordiger van de eigen organisatie worden genomineerd voor de prijs. De nominatieperiode gaat van start op 1 september en sluit op 27 september. Een onafhankelijke jury kiest uiteindelijk drie finalisten uit de inzendingen. Op deze finalisten kan in de periode van 1 tot en met 30 november worden gestemd door het publiek. Het vrijwilligersteam met de meeste stemmen wint de hoofdprijs. De prijsuitreiking vindt vervolgens plaats op 1 december in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag door staatssecretaris Uslu.

De criteria

Het team

  • telt minimaal vier leden;
  • zet zich in voor een erfgoedorganisatie die deel uitmaakt uit een van de volgende domeinen: Archeologie, Collecties & Musea, Monumenten en Landschap en Leefomgeving, óf is onderdeel van een burgerinitiatief met een relatie tot erfgoed;
  • is hecht en werkt als een geoliede machine;
  • zet zich frequent door het jaar heen in of binnen een aaneengeschakelde periode van minimaal twee maanden;
  • functioneert bewezen goed: er zijn concrete resultaten behaald, bijvoorbeeld: tevreden bezoekers, een succesvolle herbestemming, de totstandkoming van een publicatie of een geliefde rondleiding voor kinderen.

Dove leerlingen helpen bij doorontwikkeling lespakket Orgelkids in Groningen

De provincie Groningen staat vol met kerken met prachtige orgels. Een deel daarvan is gebouwd door Arp Schnitger, een meester-orgelbouwer uit Hamburg. In 2018 ontwikkelde Erfgoedpartners het lesprogramma Orgelkids om kinderen in aanraking te brengen met dit bijzondere erfgoed. Het programma wordt momenteel doorontwikkeld om het beschikbaar te maken voor dove en slechthorende kinderen. Het programma zal voor het eerst ingezet worden tijdens het Schnitgerfestival in oktober 2023.

Kinderen bij speeltafel Schnitgerorgel Martinikerk; foto Jelte Oosterhuis

Kinderen bij speeltafel Schnitgerorgel Martinikerk; foto Jelte Oosterhuis

Dove en slechthorende leerlingen denken mee over aanpassen lespakket
In samenwerking met de leerlingen van de Guyotschool in Haren wordt Orgelkids geschikt gemaakt voor dove en slechthorende leerlingen. Omdat de geluidstrillingen van het orgel goed voelbaar zijn, is dit instrument heel toegankelijk voor deze doelgroep. De leerlingen van havo 3 van de Guyotschool hebben de lessen zelf uitgevoerd in de klas. De tips en adviezen van de leerlingen worden in de komende weken verwerkt in een nieuwe versie.

De belangrijkste aanpassingen worden gedaan in het proefjescircuit over lucht en geluid, dat onderdeel is van het pakket. Alles wat voor leerlingen in het reguliere onderwijs hoorbaar is, wordt voor dove en slechthorende leerlingen zichtbaar of voelbaar gemaakt. Het lespakket kan na de aanpassingen gebruikt worden door de leerlingen van de groepen 6, 7 en 8 van de Guyotschool.

Animatie over Arp Schnitger
Daarnaast wordt er aan het lespakket een animatie toegevoegd over de zeventiende-eeuwse orgelbouwer Arp Schnitger en de wijze waarop de orgels vanuit Hamburg naar Groningen werden vervoerd. De animatie wordt getekend door de Groningse animator John Croezen en zijn dochter Sophie. Leerlingen van de Guyotschool zetten de bijbehorende voice-over om in gebarentaal. Hiervan wordt een filmpje gemaakt dat in de animatie wordt gemonteerd. Zo kunnen ook dove en slechthorende leerlingen de tekst bij de animatie volgen.

Kleintje Schnitger tijdens Schnitgerfestival

In oktober 2023 wordt het aangepaste lespakket ingezet tijdens ‘Kleintje Schnitger’, een scholenprogramma dat is gekoppeld aan het tweejaarlijkse Schnitgerfestival. Het aangepaste proefjescircuit wordt dan uitgevoerd in de Lutherse kerk in Groningen door leerlingen van de Guyotschool en leerlingen van reguliere scholen. Op vrijdagochtend 20 oktober vindt er een kinderconcert plaats in de A-kerk in Groningen. Frank Belt vertelt daar het verhaal van Polle de Orgeljongen, de muzikale begeleiding wordt verzorgt door organist Eeuwe Zijlstra. Voor de dove en slechthorende leerlingen zal er een doventolk aanwezig zijn.

Aanpassing lespakket mogelijk dankzij financiële bijdrage fondsen
De doorontwikkeling van Orgelkids voor dove en slechthorende leerlingen werd mogelijk gemaakt door een bijdragen van Het Fonds voor Cultuurparticipatie en van CMK Groningen. Het scholenprogramma ‘Kleintje Schnitger’ en de doorontwikkeling van Orgelkids in Groningen is het resultaat van een samenwerking tussen Groningen Orgelstad, Groninger Kerken, Museum aan de A, Erfgoedpartners en Kentalis (Guyotschool Haren)

Lezing Peter Suidman over architect Gerrit Nijhuis

Gerrit Nijhuis. Foto: Reinder Smith

Gerrit Nijhuis. Foto: Reinder Smith

Gerrit Nijhuis (1860 – 1940) was een vooraanstaande Nederlandse architect, die tussen 1880 en 1920 veel in de provincie Groningen bouwde en daarmee een belangrijke stempel drukte op de architectuur in stad en ommeland. Samen met Karel Reker richtte hij het gerenommeerde architectenbureau Nijhuis-Reker op.

Veel van zijn gebouwen zijn vandaag de dag nog terug te vinden in onze provincie. Eén van zijn bekendste werken is het karakteristieke Jugendstil-ontwerp voor het kantoor van het Nieuwsblad van het Noorden (1903) aan het Gedempte Zuiderdiep in Groningen. Maar er valt nog veel meer te ontdekken.

Erfgoedpartners heeft de heer Peter A.M. Suidman, een gepassioneerde pleitbezorger van het Groninger land, uitgenodigd een lezing te geven over de veelzijdige carrière en nalatenschap van Gerrit Nijhuis.

Mis deze unieke kans niet om meer te leren over de architectuur en invloed van Gerrit Nijhuis in Groningen.

  • Datum: 28 september
  • Tijd: 19:30 – 21:15 uur
  • Locatie: Berlagehuis, Raadhuisstraat 3, Usquert

Expeditie Nieuwe Gezichten

Voor het beheer en behoud van erfgoed en voor beleving ervan door het publiek is de erfgoedsector sterk afhankelijk van vrijwilligers. Uit onderzoek van de provincie Zuid-Holland bleek dat 7 van de 10 mensen in de erfgoedsector, zich hier op vrijwillige basis voor inzetten. Bij veel instellingen is er dan ook structureel behoefte aan nieuwe erfgoedvrijwilligers.

Erfgoedinstellingen hebben daarom belang bij kennis over en handvatten voor het werven van vrijwilligers, en hoe zij deze langdurig bij de organisatie kunnen blijven betrekken. Daarvoor kan het soms nodig zijn om buiten de gebaande paden op zoek te gaan naar nieuwe erfgoedvrijwilligers en -participanten. Daar kunnen sommige instellingen wel wat hulp gebruiken.

Op zoek naar nieuwe vrijwilligers

De Nederlandse Organisatie Vrijwilligerswerk (NOV) en het Overleg Provinciale Erfgoedorganisaties Nederland (OPEN), waar Erfgoedpartners onderdeel van uitmaakt, werken samen aan een interactieve aanpak gebaseerd op gedragspsychologie en innovatiemethodes, Expeditie Nieuwe Gezichten. Hiermee krijgen erfgoedinstellingen handvatten om nieuwe vrijwilligers te werven, in het bijzonder uit nieuwe doelgroepen.

Inmiddels zijn 19 expeditie-begeleiders opgeleid om de methodiek Expeditie Nieuwe Gezichten in de vorm van een training of cursus aan te bieden aan lokale erfgoedinstellingen. Ze bieden handvatten om op een andere manier te kijken naar de organisatie en ‘blinde vlekken’ te herkennen en analyseren. Dat maakt inzichtelijk waar voor deze instellingen kansen liggen en welke eerste stappen gezet kunnen worden om nieuwe doelgroepen te betrekken bij erfgoed.

Op expeditie in 2024

Het is de bedoeling dat de leden van OPEN volgend jaar meer trainingen volgens de methode Expeditie Nieuwe Gezichten aanbieden. Vanuit het veld is hier vraag naar, het stelt daarnaast erfgoedorganisaties in staat om zelfstandig of in een samenwerkingsverband op zoek te gaan naar nieuwe vrijwilligers en tot slot wordt het erfgoedveld in zijn geheel toegankelijker voor participatie door nieuwe doelgroepen.

De expeditiebegeleiders leveren maatwerk: ze bieden de methode niet alleen aan op een manier die afgestemd is op de wensen, ervaring en situatie van de deelnemers, maar ook de context van het erfgoedveld.

Meer informatie

Kijk voor meer informatie over Expeditie Nieuwe Gezichten op de website van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed https://faro.cultureelerfgoed.nl/thoughts/1815

Houdt ook Erfgoedloper en de website in de gaten voor updates over Expeditie Nieuwe Gezichten in de provincie Groningen.