Molengidsen spelen een belangrijke rol bij het betrekken van een dorpsgemeenschap bij een molen. Ze beschikken over basiskennis van molens, kunnen bezoekers veilig rondleiden en organiseren in samenwerking met de molenaar activiteiten in en rondom de molen.

Om hun werk op de molen goed en veilig te kunnen doen, volgen molengidsen eerst de cursus molengids. De cursus bestaat uit zes dagdelen en wordt gegeven door professionals op het gebied van het molenwezen en educatie. Als alle zes bijeenkomsten bijgewoond zijn, kan het officiële predicaat Molengids uitgereikt worden.

Het doel van de cursus is om mensen op te leiden, die enthousiast zijn voor de molen in eigen dorp of regio, maar die zelf (nog) geen molenaar willen worden. Molengidsen beschikken na zes bijeenkomsten over basiskennis van (Groninger) molens, ze kunnen bezoekers efficiënt en veilig rondleiden en een boeiend verhaal houden over hun molen voor diverse doelgroepen. Als eindopdracht bedenken en bereiden ze samen een activiteit voor op eigen molen en voeren deze uit. Deze eindopdracht wordt op de laatste avond, als ook de certificaten Molengids worden uitgereikt, gepresenteerd en geëvalueerd.

Sinds 2008 heeft Erfgoedpartners/Groninger Molenhuis in totaal 75 molengidsen opgeleid. De in Groningen opgezette cursus wordt inmiddels ook in Zuid-Holland en Brabant gegeven en De Hollandsche Molen heeft plannen om de cursus ook in de rest van Nederland uit te zetten.