Activiteiten

Het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN) heeft de Inventaris Immaterieel Erfgoed vernieuwd. Deze inventaris is het dynamische overzicht van tradities, ambachten, festiviteiten, rituelen en andere levende erfgoedpraktijken in Nederland.

De vernieuwing brengt een aantal belangrijke veranderingen met zich mee:

• Completer overzicht Alle erfgoedpraktijken die eerder in het Netwerk Immaterieel Erfgoed stonden, zijn automatisch toegevoegd.
• Minder bureaucratie Het aanmelden en bijhouden gaat eenvoudiger, met meer ruimte voor het verhaal van de erfgoedbeoefenaar.
• Meer focus op borging Naast de erfgoedvorm zelf is er nu ook meer aandacht voor hoe deze levend wordt gehouden en doorgegeven.
• Nieuwe presentatie De website krijgt een frisse indeling, met herschreven pagina’s en meer beeld en video van de erfgoedgemeenschappen.

Deze aanpassingen maken de Inventaris niet alleen toegankelijker voor het publiek, maar geven ook de beoefenaars meer zichtbaarheid. Zo blijft immaterieel erfgoed een levend en gedeeld onderdeel van onze samenleving.

Meer weten? Schrijf je in voor de gratis webinar van het Kenniscentrum.

Praktische informatie

• Datum dinsdag 10 september 19.30 uur
• Locatie online, via teams (installatie van Teams niet noodzakelijk)
• Let op Aanmelden is verplicht!

Webinarreeks ‘Collectie in Bewaring’

In 2025 organiseren verschillende provinciale erfgoedhuizen, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, restauratoren en andere (ervarings)deskundigen de webinarreeks ‘Collectie in Bewaring’. Aan het eind van de reeks heeft uw organisatie de handvaten om goed voorbereid erfgoed te beschermen. De webinars zijn interessant voor iedereen die een collectie (heemkunde, museum, archief, etc.) beheert in Nederland of in de Overzeese gebieden. Zowel vrijwilligers, beroepskrachten als privé-eigenaren.

Webinar 4 Risicoanalyse voor je organisatie

Op 23 september  van 14:00-16:00 uur (CEST) vindt het vierde webinar plaats in de webinarreeks ‘Collectie in bewaring’. Dit webinar neemt je mee vanuit de integrale gedachte dat de bescherming van collectie, de bescherming van personen, de bescherming van het gebouw en de bescherming van bedrijfsprocessen een samenspel is. Je krijgt het belang van een risicoanalyse uitgelegd, het proces om te komen tot een risicoanalyse en voldoende handvatten om ermee aan de slag te gaan. Het webinar wordt gegeven door Hilda Tomasouw, stafmedewerker Service & Veiligheid bij het Rijksmuseum in Amsterdam en deelname is gratis.

Meer informatie over dit webinar en de verslagen van de eerdere webinars vind je op de site van Erfgoedvrijwilliger.nl

In het laatste webinar komt het volgende onderwerp aan bod:

• Webinar 5 Het collectiehulpverleningsplan: najaar 2025 (datum volgt)

Op donderdag 13 november van 14:00 tot 17:30 uur vindt de conferentie Rust in Ruimte plaats.

Tijdens de conferentie vragen wij aandacht voor rust en ruimte: kernkwaliteiten van het Groninger cultuurlandschap als belangrijke immateriële erfgoedwaarden die medebepalend zijn voor de identiteit van de Groningers.

Met korte lezingen vanuit verschillende perspectieven, cultuurhistorisch, landschappelijk, artistiek-maatschappelijk en economisch, onderzoeken we samen wat deze ruimte zo bijzonder maakt. Tussendoor is er ruimte voor muziek, passend bij het thema, en na afloop bent u welkom om na te praten tijdens een borrel.

Programma

• Korte lezingen over Rust in ruimte in relatie tot gebruik van het landschap
• Muzikaal intermezzo
• Afsluitende borrel

Waarom deze conferentie?

Het landschap in Groningen is open, stil en weids. Het is een samenspel van oude dorpen, dijken, wierden, kerken, molens en borgen met daartussen de rust in de ruimte.

Voor velen voelt dit misschien vanzelfsprekend maar in werkelijkheid is het iets unieks. Het is een algemeen erkende rustgever, een inspiratiebron en een aanjager van creativiteit. Schrijvers, dichters, beeldend kunstenaars, fotografen, singer-songwriters, wetenschappers, filosofen, ze vinden er ideeën en invalshoeken die zij vertalen in hun werk. Oude en jonge inwoners beleven het als hun (t)huis. Daarmee heeft ons Groninger cultuurlandschap als geheel een belangrijke erfgoedwaarde.

Maar iets dat vanzelfsprekend lijkt, kan ongemerkt verdwijnen.

Voor wie?

Bewoners, liefhebbers van het Groninger landschap, professionals uit de erfgoedsector, beleidsmakers, kunstenaars en iedereen die geraakt wordt door het idee dat rust in ruimte waardevol is – en zo maar kan verdwijnen.

Groninger Wind 2025: de molen en de omgeving

De derde editie van Groninger Wind, georganiseerd door Erfgoed in Groningen, Molenwerkgroep Oost-Groningen en het Gilde van Molenaars afdeling Groningen, vindt op donderdag 9 oktober aanstaande plaats. Na de eerdere bijeenkomsten op het Hogeland en in het Westerkwartier strijken we deze keer neer in het Oldambt en wel van 13:00-17:00 uur in Museum Slag bij Heiligerlee in Heiligerlee.

Sprekers zijn historicus Derwin Schorren, onafhankelijk raadgever voor Erfgoed in Groningen, en communicatiespecialist Luuk van Term, hoofd communicatie en marketing van De Hollandsche Molen over de molen en zijn omgeving, geïnspireerd door het Jaar van de Molenbiotoop. De pas gerestaureerde molen Edens in Winschoten en de molenmakerswerkplaats van molenmakerij Molema met bijbehorend molentje Het Oldambt zullen ook een plek in het programma innemen. Graag verwelkomen we iedereen die iets met molens heeft!

Aanmelden: https://erfgoedpartners.podiumnederland.nl/mtTicket/performance/10313308?stlt=egp

Op 11 oktober 2025 presenteert Erfgoed in Groningen in het Berlagehuis van Usquert haar eerste uitgave: VERVRÖMD 2025. Een herziene, uitgebreide versie van de in 1991 verschenen dichtbundel Vervrömd van Henk Scholte, onder meer voormalig streektaalfunctionaris Gronings.

In Vervrömd staan gedichten van Henk Scholte die eerder in het Gronings literair tiedschrift Krödde zijn gepubliceerd. Henks Veenkoloniaal-Groninger poëzie is door Carl Heinz Dirks – bekend schrijver in het Platt, voormalig uitgever van onder meer literair tijdschrift Diesel – vertaald in een andere Nedersaksische variant, het Ost- Fries. Deze ‘omtoalingen’ staan allemaal in Vervrömd.

Henk is helaas begin 2025 kort voor zijn pensioen overleden.

Heruitgave

De heruitgave van Vervrömd is nu in voorbereiding. Aan deze bijzondere heruitgave zijn nog drie vertalingen in het Hollands door Jos Rietveld, schrijfster / partner van Henk, toegevoegd en een treffend in memoriam van literatuur- en taalspecialist Christopher Bergmann. Erfgoed in Groningen schenkt met deze unieke uitgave aandacht aan Henks gedachtengoed.

Aanmelden

U kunt zich tot 15 september aanmelden voor de presentatie.

Wilt u graag een VERVRÖMD 2025 en komt u niet? Teken in en de bundel wordt u toegezonden.

Prijs: € 12,50. Na 1 november € 16,50.

Erfgoed verweven in je lessen maakt onderwijs spannend en betekenisvol voor je leerlingen. Erfgoedonderwijs prikkelt zintuigelijk leren, doet een beroep op de verbeelding, legt verbindingen tussen verschillende vakgebieden en stimuleert een nieuwsgierige en onderzoekende houding. Dat geldt voor jong en oud. Erfgoed vinden is niet moeilijk. In ieder dorp, in iedere buurt, wijk of stad zijn voorbeelden voor handen.

In het najaar starten nieuwe cursussen Gronings. Binnenkort treft u hier meer informatie over de cursussen.

Deelnemen

De kosten bedragen E200,00 euro voor tien lessen van anderhalf uur. De kosten zijn inclusief lesmateriaal.

Heb jij behoefte aan tips en handvatten om aan de slag te gaan met het werven van nieuwe vrijwilligers voor jouw museum? Erfgoed in Groningen, Platform Drentse Musea en Museumfederatie Fryslân organiseren op 10 november 2025 een training op maat. Je gaat samen met jouw collega aan de slag met het vinden en bereiken van nieuwe gezichten voor jouw museum. De training vindt plaats in het Speelgoedmuseum in Roden.

Webinarreeks ‘Collectie in Bewaring’

In 2025 organiseren verschillende provinciale erfgoedhuizen, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, restauratoren en andere (ervarings)deskundigen de webinarreeks ‘Collectie in Bewaring’. Aan het eind van de reeks heeft uw organisatie de handvaten om goed voorbereid erfgoed te beschermen. De webinars zijn interessant voor iedereen die een collectie (heemkunde, museum, archief, etc.) beheert in Nederland of in de Overzeese gebieden. Zowel vrijwilligers, beroepskrachten als privé-eigenaren.

Webinar 4 Risicoanalyse voor je organisatie

Op 23 september  van 14:00-16:00 uur (CEST) vindt het vierde webinar plaats in de webinarreeks ‘Collectie in bewaring’. Dit webinar neemt je mee vanuit de integrale gedachte dat de bescherming van collectie, de bescherming van personen, de bescherming van het gebouw en de bescherming van bedrijfsprocessen een samenspel is. Je krijgt het belang van een risicoanalyse uitgelegd, het proces om te komen tot een risicoanalyse en voldoende handvatten om ermee aan de slag te gaan. Het webinar wordt gegeven door Hilda Tomasouw, stafmedewerker Service & Veiligheid bij het Rijksmuseum in Amsterdam en deelname is gratis.

Meer informatie over dit webinar en de verslagen van de eerdere webinars vind je op de site van Erfgoedvrijwilliger.nl

In het laatste webinar komt het volgende onderwerp aan bod:

• Webinar 5 Het collectiehulpverleningsplan: najaar 2025 (datum volgt)

Platform Drentse Musea en Erfgoedpartners organiseren de training professionele video’s maken met de smartphone. Deze workshop is toegankelijk voor mensen die een basisworkshop filmen met de smartphone hebben gevolgd en/of al ervaren zijn met het maken van video’s met de smartphone. Bij deze training zit het boek “Professionele video’s maken met je smartphone” inbegrepen. 

Zaterdagmiddag 29 november is Hoogezand dé plek voor liefhebbers van Groningen en het Gronings. Samen met Bibliotheek Hoogezand, Erfgoed in Groningen (voorheen Erfgoedpartners | Centrum Groninger Taal & Cultuur), Historisch Archief Midden-Groningen en Stichting t Grunneger Bouk organiseert Kielzog de vijfde editie van Festival GRN.

Tijdens Festival GRN wordt de winnaar van de Pervinzioale Schriefwedstried 2025 bekendgemaakt.

Binnenkort wordt hier meer over het programma bekend gemaakt.

In de Pervinzioale Schriefwedstried, dé schrijfwedstrijd in het Gronings, staat dit najaar het thema Roemte/Ruumte centraal. Aanleiding is de conferentie Rust in Ruimte, georganiseerd door Erfgoedpartners | Centrum Groninger Taal & Cultuur, op 13 november.

Tijdens de conferentie staan we stil bij het unieke karakter van het weidse Groninger landschap, maar ruimte – roemte of ruumte in het Gronings – kan ook iets anders betekenen.

Wat betaikent roemte of ruumte veur die? Woarin vindstoe roemte/ruumte? Bedenk t mor, en schrief t op!

Jury

De jury bestaat uit: Merel Weijer (zangeres/bassist van HISTER), Hedwig Sekeres (taalwetenschapper RUG) en Fré Schreiber (Groninger schrijver).

Praktische informatie

Inzenden kan de hele maand september. Priesoetlangen tijdens GRNfestival in het Kielzog op 15 november.

Bekijk voor meer informatie en spelregels de flyer!

Workshop

Wie de Grunneger Schrieverij naar een hoger plan wil tillen, kan meedoen aan de gratis workshop Grunnegs Schrieven in de bibliotheek van Hoogezand op 3 september om 13:00.

Ga voor meer informatie en aanmelden naar de website van de  Bibliotheek Hoogezand. 

Begin 2026 gaat de lezingenreeks ‘Rood op het Pluche’ van start. De lezingen worden georganiseerd door de provincie Groningen in samenwerking met Erfgoedpartners | Centrum Groninger taal & cultuur en de Rijksuniversiteit Groningen ter gelegenheid van de publicatie van het boek Voortgang & Tegenwind. 200 jaar Provinciaal Bestuur in Groningen. In het boek en in de lezingen worden niet alleen de grote bestuurlijke vraagstukken belicht, maar ook de markante figuren die deze geschiedenis hebben vormgegeven, van commissarissen en gedeputeerden tot charismatische volksleiders.

Opkomst en ondergang van de ‘rode regenten’ in Groningen

De eerste lezing heeft als onderwerp de ‘rode regenten’ in Groningen. Uit de lezing van Stefan Couperus:

“Alle boeren alhier kunnen voor mijn part aan de boomen opgehangen worden,” brieste de ‘rode dominee’ Ferdinand Domela Nieuwenhuis tijdens een bezoek aan Loppersum in 1911. Jan Schaper, de eerste socialist in de Groninger Provinciale Staten, zag overal een “kapitalistische adder” onder het gras bij de landadel en industriëlen. En toen socialistisch agitator Eltjo Rugge in 1918 voor een volle zaal de revolutie uitriep, leek de rode opmars in Groningen niet te stuiten.

Maar het liep anders.

In plaats van barricades, lonkte het pluche. Al snel namen respectabele en welgestelde socialisten hun plaats in het provinciaal bestuur. De eerste rode gedeputeerde was Bert Mansholt, telg uit een geslacht van herenboeren. Geruisloos landde het socialisme op het Martinikerkhof. Zo begon het tijdperk van de ‘rode regenten’ – dynastieën die decennialang de macht in handen hielden in Groningen. Tot de kiezer er in 2015 genoeg van had,

(Citaten uit Broersma et al., Voortgang en tegenwind. 200 jaar Provinciaal Bestuur in Groningen (Groningen, 2025) 136 en 144)

Sprekers

Stefan Couperus, politiek historicus aan de Rijksuniversiteit Groningen
Wiek van Gemert, historicus en politiek wetenschapper

Praktische informatie

Binnenkort kan u tickets reserveren

+

Een avond over het mooiste natuurgebied van Nederland

Woensdag 24 september om 20:00 uur vindt de zesde editie van de Ubbo Emmius-lezing plaats in de Nieuwe Kerk te Groningen.

Mathijs Deen en Onno Blom zullen spreken over de Wadden: in 2009 door UNESCO aangemerkt als Werelderfgoed en in 2016 officieel verkozen tot het mooiste natuurgebied van Nederland. Zeehonden, zandbanken, duinen, vogels en vuurtorens: tijdens de aanstaande editie van de Ubbo Emmius-lezing zal dit bijzondere stukje van Noord-Nederland centraal staan, dat met haar unieke natuur en geschiedenis een rijke inspiratiebron vormt voor schrijvers en kunstenaars.

Sprekers

Mathijs Deen (1962) schreef als auteur een rijk oeuvre bij elkaar. Hij raakte als kind al verknocht aan de Wadden en toen zijn uitgever hem er op wees dat hét boek over de Wadden nog niet geschreven was, wist hij wat het te doen stond. In 2013 verscheen van zijn hand het onvolprezen boek De Wadden: een geschiedenis. Het bleek slechts het begin: niet alleen zou hij nog een novelle en een viertal prijswinnende thrillers schrijven die zich op de eilanden afspelen, ook woont hij inmiddels op Texel. Deen weet als geen ander het unieke van het natuurgebied te grijpen: ‘Op de Wadden besef je dat de natuur voor eeuwig is, maar jij dus mooi niet’.

Onno Blom (1969) is Neerlandicus en een gevierd biograaf. In 2017 promoveerde hij op een biografie van de bekendste Waddenbewoner van de afgelopen decennia: Jan Wolkers, waarvoor Blom de Nederlandse Biografieprijs ontving. Wolkers woonde een groot deel van zijn leven op Texel, maar was ook één week de enige eilandbewoner van het Groningse Rottumerplaat. Daar werd hij na een week afgelost door collega-auteur Godfried Bomans, terwijl radiopresentator Willem Ruis dagelijks contact zocht vanuit het Warffum. In zijn lezing zal Onno Blom vertellen hoe de Wadden deze schrijvers inspireerde en zal worden ingegaan op het leven op een Gronings onbewoond eiland.

Meer informatie en aanmelden

Kijk voor meer informatie ook op de website van de Ubbo Emmiuslezingen of koop direct tickets via onderstaande knop.

Op 12 september van 10:00 – 12:00 vindt het Platform Streektaal plaats. Het platform is bedoeld voor organisaties en individuen die zich bezighouden met de Groninger taal en deze op die manier in stand helpen houden.

Doel van het Platform Streektaal

Tijdens de platformbijeenkomsten bespreken we hoe de deelnemers elkaar kunnen versterken door samen op te trekken in de organisatie van activiteiten, publicaties en educatie. Ook informeren de deelnemers elkaar over activiteiten die bij hen de komende tijd op het programma staan.

Wilt u deelnemen aan het Platform Streektaal? Neem dan contact met ons op via info@erfgoedingroningen.nl

Praktische informatie

Datum: 12 september 2025

Tijd: 10:00 – 12:00