|
|
De geheimen van de Groninger bodem; vier publiekslezingen over archeologie
Ook komend najaar/winter kunt u weer genieten van lezingen over uiteenlopende archeologische onderwerpen op verschillende locaties in de provincie Groningen.
Rumoer om moerassen door Jos Schouwenaars
27 november in het Veenkoloniaal Museum in Veendam
Jos Schouwenaars, adviseur waterbeheer in moerassige veengebieden, vertelt onder meer over het oorspronkelijke gebruik van het veen voor jacht, visvangst en bouwmaterialen en de weerstand die er bestond, en nog steeds bestaat, als nieuwkomers die gebieden beïnvloeden. Hoe zat dat met de ontginning van het Bourtanger Moor? Ook toen zagen jagers en vissers vangstgebieden verdwijnen.
Neanderthalers in Noord-Nederland door Marcel Niekus
12 december in het Noordelijk Archeologisch Depot in Nuis
Marcel Niekus, archeoloog, gespecialiseerd in het onderzoek naar de Steentijd. Hij zal het hebben over Neanderthalers in Noord-Nederland. Tijdens de lezing passeren vele relicten van de Neanderthaler de revue en wordt uitgebreid ingegaan op de activiteiten die onze uitgestorven neef in Noord-Nederland ontplooide. De Noord-Nederlandse vondsten worden geplaatst in een breder Europees kader, zowel vanuit historisch, geologisch als archeologisch perspectief. Over dit onderwerp verschijnt binnenkort een boek.
De Hunenborg en andere versterkingen door Diana Spiekhout
18 december in het Veenkoloniaal Museum
Diana Spiekhout is conservator bij het Fries Museum en landschapshistorica bij het Kenniscentrum Landschap van de Rijksuniversiteit van Groningen.
Dankzij de droge zomer van 2018 kwamen overal in Nederland de contouren van oude gebouwen naar boven. Middeleeuwse kastelen |
stonden ook in beekdalen en moerasgebieden en hadden niet altijd de contouren van kasteel Haarzuilen of een Disneykasteel. Ze werden vaak omringd door meerdere grachten, soms wel acht zoals bij de waterburcht te Eelde. Diana Spiekhout gaat deze avond in op haar promotieonderzoek over kastelen in het Oversticht en de diversiteit aan verschijningsvormen.
Wonen in de Fivelvallei, een 9e eeuwse huiswierde in Ten Boer onderzocht door Cuno Koopstra
16 januari 2020 op nader te bepalen locatie in Groningen – Stad
Vanwege de realisatie van een Kindcentrum in Ten Boer, is in september jongstleden een huiswierde opgegraven. De wierde is bewoond geweest in de periode 750-1100 en was gelegen aan een geul die vermoedelijk een vertakking vormde van de Fivel. Tijdens de lezing presenteert Cuno Koopstra de eerste bevindingen. Koopstra is senior archeoloog en werkt bij MUG Ingenieursbureau in Leek.
De jaarlijkse reeks publiekslezingen over archeologie is een initiatief van Erfgoedpartners en het Platform Archeologie en Publiek. Aan dit platform nemen organisaties en personen deel – van musea met archeologie in hun collectie tot de RUG en de Stadsarcheoloog, die het belangrijk vinden om het publiek te informeren over, en te betrekken bij, archeologie.
Praktische informatie
Alle lezingen beginnen om 20:00 uur met inloop vanaf 19:30 uur. De toegang is gratis.
Na de eerste bevestiging van aanmelding, voorafgaand aan de lezing, ontvangt u nog een mail met informatie over bereikbaarheid en dergelijke.
Beeld: prehistorische urn met botresten van ongeveer 4000 jaar oud. Foto: Anton Tiktak, Arte del Norte |
|
|
|
|
Platform Directeuren
Deze platformbijeenkomst bestaat uit twee delen. In het eerste deel krijgen deelnemers de mogelijkheid om in het Rondje Musea te vertellen over hun activiteiten (indien gewenst met als thema voorbereiding op de cultuurnota). In het tweede deel van de vergadering staat het project Feest! centraal.
Inge Basteleur en Christiaan Velvis van de Stichting Oude Groninger Kerken zullen over dit project vertellen aan de hand van beeldmateriaal en een prachtige maquette van de toren van de kerk van Garmerwolde. Met Feest! In |
Oost en West realiseert de Stichting Oude Groninger Kerken een nieuwe permanente museale locatie in Garmerwolde. Zie voor meer informatie: Onthulling-bouwbord 6 juni garmerwolde.
Datum: 5 november 2019
Locatie: Kantoorkerk SOGK Groningen, Coehoornsingel 14, 9711 BS Groningen
Tijd: 10:00 – 11:15 uur – deel I | 11:15 – 12:00 uur Presentatie project FEEST in Oost en West
Beeld: kerk Garmerwolde |
|
|
|
|
Werkbezoek Platform Educatie en Publiek
Vrijdag 1 november 9:30 – 13:00 uur, Folkingestraat Synagoge Groningen
| Op vrijdag 1 november wordt een werkbezoek gebracht aan de Folkingestraat Synagoge waarbij de aanwezigen een kijkje achter de schermen van de organisatie krijgen. Er wordt vooral ingegaan op verschillende rondleidings-methoden waarbij de ervaring van het publiek centraal staat. Geert Volders van de Synagoge zal beginnen met een korte introductie over de organisatie en ingaan op de ‘I ASK’ methode die sinds kort door de gidsen wordt ingezet. Vervolgens zal Christine van der Cingel van het Groninger Museum een interactieve toelichting geven op de ‘slow looking’ methode die in het museum wordt ingezet. |
De gidsen van de Synagoge zullen de groep daarna een rondleiding geven en het werkbezoek wordt afgesloten met een lunch, waarbij uitgebreid de tijd is om na te praten.
Deze uitnodiging is bestemd voor erfgoedinstellingen die publiek ontvangen en iedereen die geïnteresseerd is in de Folkingestraat Synagoge en of het rondleiden van publiek.
Beeld: Knaap met keppeltje, Folkingestraat Synagoge; foto: Harm Bellinga, Arte del Norte |
|
|
|
|
Oktober Kindermaand
Oktober Kindermaand is volop aan de gang. Nog tot en met 31 oktober kunnen kinderen en hun (groot)ouders terecht in diverse cultuur- en erfgoedinstellingen in de provincie Groningen.
Tijd voor een eerste terugblik. Er deden dit jaar 33 instellingen mee: 18 musea, 4 molens, 1 tuin en
10 overige. Uit de laatste categorie noemen we de Groninger Archieven. Op 12 oktober, tijdens de Dag van de Groninger Geschiedenis, konden kinderen een archiefdoos versieren tot hun eigen tijdscapsule, een bezoekje brengen aan de depots (oftewel de schatkamers van de Groninger Archieven), hun eigen stamboom maken of een vals persoonsbewijs knutselen. Ook was het mogelijk een levensgrote foto in |
te kleuren en jonge kinderen konden een plaatjesspeurtocht doen. Er deden 45 kinderen mee aan (één) de programma’s. Dat waren meer kinderen dan waarop was gerekend. Museumspoorlijn STAR in Stadskanaal draaide op zondag 20 oktober de eerste dag, die zo geslaagd was dat er gelijk om nieuw promotiemateriaal werd gevraagd. Ook op Molen Hollands Welvaart in Mensingeweer vlogen de eerste zondag direct de stickerkaarten en stickers de deur uit. Tot nog toe dus een positief resultaat. In de volgende Erfgoedloper komen wij graag terug op meer resultaten van Oktober Kindermaand.
Beeld: persoonsbewijs maken; foto: Judith van der Meulen |
|
|
|
|
Orgelzomer 2019: een groot succes!
De organisatoren van de Orgelzomer 2019 – Stichting Groningen Orgelland, Stichting Groningen Orgel Stad en Erfgoedpartners - kunnen terugkijken op een geslaagd evenement.
Deze serie van muziekevenementen begon op 29 juli en trok in drie maanden tijd meer dan 10.000 bezoekers die afkwamen op het gevarieerde en vaak verrassende aanbod aan voorstellingen en excursies, met altijd een hoofdrol voor het historische Groninger orgel.
Het geeft wel aan dat de organisatie glansrijk geslaagd is in het doel dat zij voor ogen had. Namelijk het publiek meer bewust te maken van het unieke culturele erfgoed dat Groningen met de eeuwenoude orgels in huis heeft. Regionaal gezien deed de orgelserie ‘Het Mooiste van 2 Werelden’ het bijvoorbeeld ook erg goed, met voorstellingen waarin plaatselijke organisten samenwerkten met heel andere disciplines zoals een shantykoor, dansteams van een sportschool en Groningse zangers die begeleid door het orgel liedjes van Johnny Cash (in het Gronings!) zongen.
|
Internationaal gezien zijn er ook grote stappen gezet: voor het eerste evenement van de Orgelzomer, ‘Schnitger Meets…’, stonden orgelstudenten en professoren uit de hele wereld te dringen om naar Groningen te komen en hier deel te nemen aan de orgelzomeracademie. Er werden uiteindelijk 35 studenten geselecteerd die onder leiding van 7 internationale orgelprofessoren 10 dagen lang masterclasses kregen en concerten gaven op de beroemde orgels in Stad en Ommeland. Met het gevolg dat nu ook in Zuid-Korea, Japan en Amerika elke orgelliefhebber weet hoe bijzonder de Groninger orgels zijn.
Het geeft moed voor de toekomst. De komende jaren zullen de verschillende stichtingen nauw blijven samenwerken om het Groninger orgel nog steviger op de kaart te zetten. Om te beginnen in augustus 2020, wanneer het internationale Martini Orgelconcours plaatsvindt. Dit wordt wederom groots aangepakt, met excursies en allerlei activiteiten waar ook het Groninger publiek van kan meeprofiteren.
Beeld: een Doe-orgel in elkaar zetten; foto: Jelte Oosterhuis |
|
|
|
|
Café van de Vrijheid reist door de provincie Groningen
In de maand november organiseren De Verhalen van Groningen, Biblionet Groningen en VRIJDAG Advies in iedere Groninger gemeente een Café van de Vrijheid. Tijdens deze bijeenkomsten, die gepresenteerd worden door Marcel Nieuwenweg, worden verhalen opgehaald over de Tweede Wereldoorlog en worden Groningers gezocht die verhalen uit hun regio op een eigen manier willen doorvertellen.
De provincie Groningen viert en herdenkt volgend jaar 75 jaar Vrijheid met een groots opgezet provinciaal programma. De Verhalen van Groningen heeft van de provincie de opdracht gekregen het verhaal van de Tweede Wereldoorlog in Groningen te vertellen aan de hand van 75 ‘iconische’ verhalen uit alle Groninger gemeenten. Een redactieraad bestaande uit Tweede Wereldoorlog-experts maakt de selectie eind november definitief.
Deze verhalen willen men graag op allerlei verschillende manieren laten doorvertellen. Daarom wordt er gezocht naar kunstenaars, culturele instellingen, scholen, 4/5 mei comités, historische verenigingen en andere (lokale) organisaties die deze |
verhalen op hun eigen manier willen verbeelden. Dat kan bijvoorbeeld in de vorm van een gedicht, theater, muziek, beeldende kunst, exposities of routes.
Tijdens deze bijeenkomsten wordt informatie verstrekt over het provinciale programma en worden (reeds in gang gezette) lokale initiatieven in het kader van 75 jaar Vrijheid geïnventariseerd. Bovendien is de organisatie voor het NIOD-project De Tweede Wereldoorlog in 100 Foto’s op zoek naar bijzonder fotomateriaal uit de Tweede Wereldoorlog. Heeft u nog een foto uit die tijd? Neem deze dan mee naar een Café van de Vrijheid. Kunt u niet aanwezig zijn? Dan kunt u een scan sturen naar info@deverhalenvangroningen.nl.
De Cafés van de Vrijheid hebben van 19:30-21:00 uur plaats in bibliotheken. Voor muzikale omlijsting en een hapje en een drankje wordt gezorgd. Deelname is gratis. Opgeven kan via de website. Daar vindt u ook de locaties.
Beeld: Canadese militairen versieren een bren carrier met tulpen. Foto Public Archives Canada, Groninger Archieven |
|
|
|
|
Collectie Groningen uitgelicht
De heilige Rochus van Museum Klooster Ter Apel
In 1488 kregen de kruisheren van het klooster in Ter Apel de opdracht in Scharmer bij Harkstede een nieuw klooster te bevolken. Slechts enkele jaren later, in 1496, trof dit nieuwe klooster een vreselijke ramp. De pest sloeg toe en alle kloosterlingen, waaronder enkele uit Ter Apel, stierven. Hadden zij tot de heilige Rochus moeten bidden, die zelf op wonderbaarlijke wijze door een engel genezen was van de pest?
Mogelijk geschrokken van de gebeurtenissen in Scharmer werd al in 1501 in de kerk van het Klooster in Ter Apel een zijaltaar met zijn relieken gewijd. En dat met reden. Rochus leidde het leven van een pelgrim. Kwam hij ergens waar de pest woedde of een andere ziekte, dan bleef hij daar om de zieken te verplegen. Tenslotte werd hij zelf door de pest getroffen. Volgens de legende trok hij zich terug in de bossen om anderen niet te besmetten. Hij werd er ontdekt door een naburige landjonker doordat diens hond er telkens met een homp brood vandoor ging. Bij nader onderzoek bleek, dat het dier Rochus op deze manier van voedsel voorzag. Uiteindelijk genas Rochus van de pest en keerde terug naar huis. |
Rochus wordt afgebeeld als een pelgrim. In de meeste gevallen is hij herkenbaar, omdat hij –soms door zijn kleed iets op te trekken– naar een pestbuil op zijn bovenbeen wijst. Rochus wordt afgebeeld met een hondje. Dit beeldje kwam in 1993 in bezit van het museum door een schenking van familie en vrienden van Edmé Renno Smit, bestuurslid van het museum die in 1992 plotseling overleed.
De reliekhouder van Rochus met de authenticiteitsbrief is in 1993 door de kruisheren aan Klooster Ter Apel geschonken. De bisschop van Gent heeft in 1862 de authenticiteitsbrief bij de reliekhouder geschreven. Deze brief is door de kruisheren in 1964 opnieuw verzegeld.
Klik voor meer informatie en beeldmateriaal op de foto of kijk op de website van Collectie Groningen.
Tekst: Fred Ootjers
Foto: Anton Tiktak, Arte del Norte |
|
|
|
