ERFGOEDLOPER

	Column

Schatten verzamelen

Onze musea liggen vol met schatten die we door de loop der jaren hebben verzameld. Lange tijd ging ik ervan uit dat al deze objecten onlosmakelijk aan een museum verbonden waren tot ik tijdens mijn studie ontdekte dat Napoleon bij de verovering van Nederland lijsten liet samenstellen met daarop bijzondere handschriften die naar Parijs moesten worden gebracht. Een gerenommeerd museum als het Louvre werd tot mijn grote schrik gedegradeerd tot een keizerlijk rovershol. Later leerde ik dat dit gesleep met schatten hoort bij de rituelen rondom oorlog en verovering. Ook onze musea bevatten objecten die op een dergelijke manier in ons bezit zijn gekomen. Nu musea niet langer de schatkamers van koningen en keizers zijn, maar openbaar kunstbezit ten behoeve van de gehele mensheid, wordt het een ingewikkeld verhaal over waar objecten thuis horen. Bij nieuw verworven objecten zijn musea heel zorgvuldig, omdat voor iedere schenking of aankoop een uitgebreid onderzoek naar herkomst gedaan moet worden. Maar vooral oudere musea hebben collecties waarvan de herkomst niet altijd bekend is, of waarvan men weet dat ze niet rechtmatig zijn verkregen. Dan is een museum verplicht om de rechtmatige eigenaar of diens erfgenamen op te sporen. Deze week is daar een nieuwe vraag bij gekomen door het verzoek van de Indonesische regering om teruggave van archeologische objecten. In de 19e eeuw zijn deze objecten voor onderzoek meegenomen naar Leiden, maar het is Javaans erfgoed. Ik denk dat alle musea ter wereld moeten handelen vanuit een gemeenschappelijk beheer van erfgoed, waarbij objecten zo dicht mogelijk bij hun oorspronkelijke ‘thuis’ worden bewaard. Musea horen niet langer tegen elkaar op te bieden, maar vormen samen wereldwijd de schatkamers van onze beschaving. Vanuit deze opvatting ontstaat de oplossing vanzelf.

	Roeli Broekhuis