Bekijk nieuwsbrief in uw browser
alt_textalt_text

ERFGOEDLOPER

Nieuws van Centrum Groninger Taal & Cultuur en Erfgoedpartners

nummer 287 | 29/09/2023

list

In dit  nummer

Beeld header: dorp op het Groninger land;
foto: Paul Meek
  • Oktober Kindermaand
  • Aanmelding cursus erfgoeddocent weer open
  • Platform educatie over Speciaal Onderwijs
  • Leren over de Groningse taal en cultuur met een app
  • RCE Roerend in de Regio - Editie Noord
  • Maand van de Geschiedenis
  • Enquête over duurzamer klimaat in de tentoonstellingsruimte en bruikleenverkeer
  • Platform Groen erfgoed
  • Website Archeologie op de Kaart vernieuwd
  • Collectie Groningen uitgelicht
column-icon

Column 

In verband met de vakantie van Roeli Broekhuis verzorgt Johan van Dijk, adviseur (extern) molens en orgels, deze keer de column.

Vroug pizzen

Iedere Grunneger weet wat ik met ‘vroug pizzen’ bedoel. Zondagochtend ging de wekker om 6.15 uur. Deze keer niet voor een vroege dienst op de molen of een incidenteel kerkbezoek, maar het unieke Berlagehuis was het reisdoel voor de ochtend. Noordmannen Erik en Wiebe van Radio Noord, helaas bezig met hun laatste weken bij de omroep, op bezoek met als speciale gast ‘de kleine man met de grote snor’: Jaap (‘Jopke’) Nienhuis. Erfgoedpartners en CGTC werden door collega Fieke en ondergetekende vertegenwoordigd. De iconische Usquerder Jaap vertelde de meest prachtige verhalen, zowel voor als naast de microfoon. De Noordmannen vol interesse en onder de indruk van het kasteelachtige voormalige raadhuis. Bijzondere (her)nieuw(d)e ontmoetingen. Mijn gedachten gingen ineens naar het thema van de Open Monumentendag die eerder deze maand plaatsvond: levend erfgoed. Op zo’n schilderachtige vroege zondagochtend is er ruimte voor mooie verhalen over prachtig erfgoed als het Berlagehuis en komt dit gebouw echt tot leven. Ook op andere momenten merk ik steeds hoe blij veel mensen zijn dat het oude gemeentehuis weer een functie heeft.
 
Vanochtend is het weer vroug pizzen: de pan met mosterdsoep staat startklaar voor de examencommissie van De Hollandsche Molen. Vandaag komen ze op ‘mijn’ molen met de toepasselijke naam Hollands Welvaart in Mensingeweer. Drie kandidaten mogen hun proeve van bekwaamheid afleggen voor een klein college van ervaren (vrijwillig) molenaars. Collega David (ook mulder op De Goliath!) en ik zorgen voor de catering en het tussentijds ‘examenklaar’ maken van de molen. Maar eerst deze column nog schrijven! Het bruggetje met levend erfgoed is niet moeilijk om te maken: hopelijk zijn we aan het einde van de middag weer drie nieuwe gediplomeerde molenaars rijker in de regio. Molenaars die de molens tot levend erfgoed maken. Uit eigen ervaring kan ik het iedereen aanraden: vroug pizzen om erfgoed tot leven te brengen, het is de moeite meer dan waard!
 

Johan van Dijk

Oktober Kindermaand

Oktober Kindermaand staat op het punt van beginnen. De Burgemeestersactie, de officiële aftrap van het evenement, was op 13 september en een groot succes. Vrijwel alle Groningse burgemeesters of een wethouder waren die dag spelleider op een school in hun gemeente. De kinderen werden getrakteerd op een reeks vragen die allemaal met Groningen te maken hadden.

Via hun basisschool hebben de kinderen een stickerkaart ontvangen. De stickerkaart van Oktober Kindermaand Groningen is een leuke en interactieve manier voor kinderen om deel te nemen aan de vele activiteiten en evenementen die gedurende de maand oktober worden georganiseerd. Met deze kaart kunnen kinderen stickers verzamelen voor elke activiteit waaraan ze deelnemen. Het is niet alleen een spannende manier om betrokken te raken bij culturele en educatieve ervaringen, maar het moedigt kinderen ook aan om verschillende evenementen bij te wonen en hun nieuwsgierigheid te prikkelen.
Een van de activiteiten lichten wij er graag uit:

Biodiversiteitstocht voor kinderen in Domies Toen Pieterburen
Op zaterdag 7 oktober is er een biodiversiteitstocht voor kinderen van 6 tot 12 jaar. Zij kunnen met behulp van een koffertje met instrumenten een onderzoek doen in de tuin. Op speelse wijze -via een invulopdracht en een puzzeltje- wordt zo het begrip biodiversiteit duidelijk gemaakt.
De tocht begint om 14:00 uur en duurt ongeveer een uur. Er kan zelfstandig (vanaf 10 jaar) of (vanaf 6 jaar) onder begeleiding van een volwassene 'gewerkt' worden.
De tocht is gratis; kinderen en ook hun begeleiders hebben gratis toegang tot de tuin.
Aanmelden kan via biodiversiteit@domiestoen.nl.

Beeld (links): wethouder Jurrie Nieboer heeft een gezellige ochtend gehad in groep 7 van CBS De Vossenburcht in Winschoten;
foto: gemeente Oldambt

Beeld (rechts): kinderen in Domies Toen;
foto: Domies Toen

 

Aanmelding cursus erfgoeddocent weer open

Op 31 januari 2024 start er (bij voldoende deelnemers) weer een cursus erfgoeddocent. Wie geïnteresseerd is kan zich tot en met 15 december aanmelden.

Deelnemers leren betekenisvolle erfgoededucatieprojecten ontwerpen voor verschillende leeftijdsgroepen. Erfgoed maakt onderwijs spannend en interessant. Het prikkelt zintuiglijk leren, doet een beroep op de verbeelding, stimuleert een onderzoekende en nieuwsgierige houding en legt een verbinding tussen verschillende vakgebieden.
De cursus bestaat uit zes bijeenkomsten. Van de deelnemers wordt een actieve houding verwacht en de bereidheid om aan zelfstudie te doen.

Een kennismakingsgesprek gaat vooraf aan definitieve opgave. In dit gesprek bespreken we de wensen van de deelnemer en stemmen we verwachtingen af.

Aanmelden voor de cursus erfgoeddocent kan via deze link.

Beeld: kinderen in het Groninger Museum;
foto: Groninger Museum

Platform educatie over Speciaal Onderwijs

Erfgoedpartners organiseert een platform educatie met als thema speciaal onderwijs. Deze staat gepland voor donderdag 7 december aanstaande. Hiervoor zijn drie gastsprekers uitgenodigd.

- Geke Slagman (adviseur K&C) komt vertellen over de wijze waarop het speciaal onderwijs is ingericht en de verschillende richtingen die er zijn.

- Else ter Sluis (leerkracht Bekenkampschool in Groningen en bovenschools ICC’er van schoolbestuur O2G2) geeft praktische tips over hoe je een bezoekles zo kunt inrichten dat deze beter aansluit op de behoeftes van leerlingen uit het speciaal onderwijs en speciaal basisonderwijs.
- Tot slot komt Jonathan van der Meulen (Drents Museum) vertellen op welke manieren een tentoonstelling geschikt gemaakt kan worden voor bezoekers met specifieke behoeften. Denk daarbij aan het prikkelarm maken van tentoonstellingen of het geschikt maken van tentoonstellingen voor doven of blinden.

Locatie: Berlagehuis Usquert
Datum en tijd: 7 december van
9:30 uur – 12:15 uur

Beeld: Een museumdocent geeft tijdens een autismevriendelijke museumbezoek uitleg over de evenaar;
foto: Twycer

 

Leren over de Groningse taal en cultuur met een app

In samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen ontwikkelt Centrum Groninger Taal & Cultuur een online cursus Gronings, de zogenaamde MOOC (Massive Open Online Course), die in 2024 voor iedereen gratis op de telefoon of Ipad te volgen is. De personages Enno en Iefke maken een roadtrip door de provincie Groningen en zodoende komen de deelnemende cursisten de Groningse taal en cultuur tegen.

Enno en Iefke bezoeken de borg Nienoord in Leek, eten een visje in Zoutkamp of beklimmen een van de drie molens van Winschoten. Ondertussen is daar de ontluikende liefde tussen Enno en Iefke, maar durven ze daar aan toe te geven?
Het script is geschreven door schrijfster en streektaalconsulent Fieke Gosselaar. De bijbehorende opdrachten worden gemaakt door Hedwig Sekeres van de Rijksuniversiteit Groningen. Het is een heuse romantische komedie geworden en acteurs Indy-Lynn de Haan en Arend Lommert speelden eerder al een liefdeskoppel in ‘Staait n bisschop veur Stad’ van theatergroep WAARK, dus op de eerste filmdag spatte bij de eerste ontmoeting tussen Enno en Iefke de spanning ervan af! Bart de Nes, een ervaren cameraman, filmt en regisseert de opnames voor de MOOC.  

Beeld: opnamen voor online cursus Gronings;
foto: CGTC

RCE Roerend in de Regio - Editie Noord

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), Museumfederatie Fryslân, Erfgoedpartners
en Platform Drentse Musea organiseren de bijeenkomst ‘Roerend in de Regio – Editie
Noord’ waarbij collectiemanagement en roerend erfgoed centraal staan. Op deze goedgevulde dag
delen RCE adviseurs hun kennis over diverse museale onderwerpen. Dat gebeurt aan de hand van
interactieve sessies. Maar vooral is er veel tijd voor u: verzamel daarom uw vragen en stel ze op deze
dag aan de adviseurs.

Programma
We beginnen met de introductie van de RCE: wat doet deze Rijksdienst en wat kan zij voor u
betekenen. Daarna zijn de diverse onderwerpen aan de beurt, te weten:
- Binnenklimaat voor erfgoedinstellingen
- Een Collectiehulpverleningsplan; hoe dan?
- Samen verzamelen: aan de slag met co-waarderen
- Collecties uit een koloniale context
- Workshop - Herkomstonderzoek WOII cultuurgoederen

De eerste vier sessies zijn opeenvolgend, de workshop Herkomstonderzoek WOII cultuurgoederen wordt twee keer gehouden en loopt naast de andere sessies. Voor de workshop dient u zich bij binnenkomst in te schrijven als u deze wilt volgen. Deelname geschiedt dan op volgorde van
inschrijving. Daarnaast zijn gedurende de hele dag RCE-adviseurs beschikbaar voor uw vragen.
Praktische informatie

Datum: maandag 13 november 2023
Tijden: 9:30 uur inloop, 10:00 start programma tot 16:30 uur (inclusief lunch).
Locatie: Museum Belvédère, Oranje Nassaulaan 12, 8448 MT Heerenveen-Oranjewoud.
Handig: tussen treinstation Heerenveen en Museum Belvédère zetten wij een (bijzondere) pendelbus in. Bij uw inschrijving kunt u aangeven of u hier gebruik van wil maken. We vertrekken om 9:15 uur.
Voor wie: de bijeenkomst is voor vrijwilligers en medewerkers van een collectie-beherende instelling én voor lokale ambtenaren en beleidsmedewerkers met erfgoedzorg in hun takenpakket uit de provincies Drenthe, Friesland, Groningen.
 
Meer informatie en aanmelden voor een van de bijeenkomsten via:
Aanmelden (link) is verplicht en mogelijk tot en met 5 november aanstaande. Let op: om zoveel mogelijk instellingen de kans te geven zich aan te melden, mogen zich per instelling maximaal twee personen aanmelden. Deelname is gratis, maar in verband met het bestellen van catering niet vrijblijvend; we houden rekening met uw komst.
Het volledige programma vindt u in de agenda op cultureelerfgoed.nl.

Vragen?
Heeft u vragen, neem dan contact op met uw provinciale contactpersoon:
Annet van der Meer
(vandermeer@erfgoedpartners.nl of 06-82079763).



Beeld: workshop herkomstonderzoek;
foto: roerend in de regio

Maand van de Geschiedenis
Het thema van de Maand van de Geschiedenis 2023 is ‘Eureka’. Ook in Groningen worden activiteiten in het kader van deze maand georganiseerd. Zoals de volgende lezingen.

Lezing Ulco Kooystra over de Groningse stoomwagen
We zouden het misschien wel de eerste auto van Nederland kunnen noemen: de stoomwagen van de Groninger Sibrandus Stratingh. Hoewel het een prima functionerend voertuig was, raakte de stoomwagen min of meer in de vergetelheid. Ulco Kooystra zet de vinding tijdens zijn lezing met als titel: succes, miscommunicatie en deceptie weer in de spotlights. De lezing wordt georganiseerd door de Groninger Archieven en heeft plaats in Museum aan de A in Groningen.

Voor meer informatie en aanmelden klik hier.
Datum: 1 oktober 2023
Tijd: 14:00-16:00 uur
Plaats: Museum aan de A, Groningen

Lezing Egge Knol over archeoloog A.E. van Giffen in Museum Wierdenland in Ezinge
In Museum Wierdenland in Ezinge geeft Egge Knol, tot 1 september conservator archeologie, geschiedenis en oude kunst van het Groninger Museum, op 7 oktober een lezing geeft over de vernieuwende archeoloog Albert Egges van Giffen.

Van Giffen is veruit de bekendste Nederlandse archeoloog van de
twintigste eeuw. Zijn opgravingen richtten zich voornamelijk op wierden, hunebedden, grafheuvels en urnenvelden. Met zijn opgravingen in Ezinge in de jaren 1920 en 1930 legde Van Giffen als eerste de structuur van een dorp door de eeuwen heen in zijn geheel bloot. Tijdens dit project ontwikkelde hij een methode waarbij een maximum aan gegevens verkregen kan worden met een minimale verstoring. Hij gaf Nederland, zeker Noord-Nederland, letterlijk zijn eigen voorhistorie. Hij woonde en werkte het grootste deel van zijn leven in Groningen. Egge Knol zal in zijn lezing ingaan op het baanbrekende werk van Van Giffen. Na de lezing kan men de vondsten, kaarten en foto's van de opgravingen in Ezinge bekijken in het museum.

Datum en tijd: zaterdag 7 oktober van 10:30 – 11:30 uur
Plaats: Museum Wierdenland, Van Swinderenweg 10, Ezinge
Kosten: entreekosten van het museum.
Reserveren: boekingen@wierdenland.nl

Beeld: Karikatuur prof. dr. A.E. van Giffen gemaakt in 1947 door Piet van Hem ter gelegenheid 25 jaar GIA;
foto: Museum Wierdenland Ezinge

Enquête over duurzamer klimaat in de tentoonstellingsruimte en bruikleenverkeer

Twee onderzoeksters van het Nationaal Archief hebben een korte vragenlijst opgesteld om inzicht te krijgen hoe het in Nederland ervoor staat met verduurzamen van het klimaat in de tentoonstellingsruimte en hoe dit zich vertaalt in de bruikleeneisen.

Bent u naar aanleiding van de energiecrisis of met het oog op duurzaamheid anders gaan kijken naar het klimaat in uw tentoonstelling of is dit het laatste waar uw instelling aan zal tornen? Wellicht heeft u geen tentoonstellingsruimte, maar leent u geregeld aan andere instellingen en bent u geïnteresseerd in wat zij doen op dit gebied? Dan willen we u graag vragen onze korte
enquête in te vullen. De uitkomst geeft een beeld van waar Nederlandse instellingen staan in de ontwikkeling naar een duurzamer tentoonstellingsklimaat. Invullen kost maximaal vijf minuten afhankelijk van uw antwoorden. Bent u niet in dienst bij een instelling, maar werkt u regelmatig freelance voor instellingen zou u deze enquête dan willen doorsturen naar deze opdrachtgevers? We proberen zoveel mogelijk grote en kleine instellingen te bereiken. Ook landhuizen en kastelen. De enquête sluit op op 6 oktober!
lees meer

link naar enquête


Beeld: thermo hygro monitor;
foto: archief Erfgoedpartners

Platform Groen erfgoed
Groen erfgoed in een snel veranderend landschap

Op woensdagmiddag 11 oktober wordt bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed in Amersfoort een platform groen erfgoed gehouden over historische landschapselementen in een snel veranderend landschap.

Woningbouw, energietransitie en klimaatverandering: Nederland staat voor een grote verbouwing. Dat betekent dat veel verschillende partijen en organisaties in actie komen voor hun belangen en waarden.

Maar wie komt in deze strijd op voor het groene erfgoed? Hoe overleven onze historische parken,
landschappen en landschapselementen deze strijd? De sprekers gaan in op methoden die eerder zijn toegepast bij landschappelijke transities, op de positie van erfgoed in beleid en ze laten zien hoe landschapselementen zijn in te zetten bij veranderingen.

Deze bijeenkomst is alleen live bij te wonen en wordt niet opgenomen of gestreamd.

Programma en meer informatie

Aanmelden

Beeld: park Ennemaborg Midwolda;
foto: Anton Tiktak

Website Archeologie op de Kaart vernieuwd
Nu met een selectie topvondsten uit de eenentwintigste eeuw

De website archeologieopdekaart.nl  is uitgebreid met 100 geselecteerde topvondsten van Nederlandse bodem, gedaan in de eenentwintigste eeuw. Ook treffen bezoekers van ‘Archeologie op de Kaart’ er vanaf nu een actualiteitenpagina aan, met de laatste nieuwsberichten over archeologie. Deze interactieve website is geschikt voor jong en oud en voor gebruik in het onderwijs. Archeologie op de Kaart is tot stand gekomen door samenwerking tussen het Rijksmuseum van Oudheden en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Tips
Naast informatiepunten over archeologische vondsten, zijn er ook ruim honderd musea en bezienswaardigheden op de kaart te vinden. Zo biedt Archeologie op de Kaart een ruim aanbod van tips voor een archeologisch dagje uit met het gezin.

Beeld: archeologie op de kaart
 

Collectie Groningen uitgelicht

Op de Hondsrug wonen al geruime tijd mensen. Dat waren eerst jagers en verzamelaars, maar vanaf circa 2500 voor Chr. ook boeren. In de ondergrond van de stad Groningen zijn op diverse locaties ploegkrassen van die oude akkers aangetroffen.

Deze krassen tekenen zich als strakke zwarte lijnen af tegen de gelige of grijzige bodem. Afhankelijk van de bodemsoort waarop is geploegd: op het zand (geel) van de Hondsrug of op de klei (grijs) van het vroegere kwelderland. Met welk gereedschap deze akkers zijn bewerkt, bleef vaak onbekend, omdat landbouwgereedschappen niet werden gevonden.
Zeer bijzonder is daarom de vondst van een eikenhouten ploegschaar bij de opgraving De Linie (uitgevoerd tussen 2003 en 2005) in Groningen. Deze is aangetroffen in een waterkuil, een soort waterput, daterend uit de midden-ijzertijd (circa 500-300 voor Chr.). Deze ploegschaar was onderdeel van een zogeheten eergetouwploeg die het land openscheurde. Ploegen die het land 'omkeerden' waren nog niet uitgevonden, maar men wist al wel dat het 'losmaken' van de grond goed was voor de oogst.

Midden-ijzertijd (500-300 voor Chr.)

Beeld: eikenhouten ploegschaar, gemeentelijke bewaarplaats bodemvondsten
foto: Anton Tiktak, Arte del Norte

 

Groninger Wind
 

column-icon

6 oktober

clock

12:30-17:30 uur

column-icon

Openluchtmuseum Het Hoogeland

Lezing
Constance Willems

column-icon

11 oktober

clock

19:30-22:00 uur

column-icon

Berlagehuis Usquert
 

Oktober Kindermaand

column-icon

zaterdagen en zondagen in oktober

clock


 

column-icon

diverse locaties
 

Maand van de Geschiedenis

 

column-icon

oktober

clock


 

column-icon

diverse locaties
 

RCE Roerend in de Regio - Editie Noord

 

column-icon

13 november

clock

10:00-16:30 uur

column-icon

Museum Belvédére Heerenveen

Platform educatie over Speciaal Onderwijs

column-icon

7 december
 

clock

9:30-12:15 uur
 

column-icon

Berlagehuis Usquert

 

alt_textalt_text

Erfgoedloper is een uitgave van ERFGOEDPARTNERS en CGTC
Raadhuisstraat 3, 9988 RE Usquert (0595) 74 93 30.
Reacties en kopij: info@erfgoedpartners.nl.

Deze nieuwsbrief kon tot stand komen mede dankzij de jaarlijkse subsidie van de Provincie Groningen.

Wanneer u de Erfgoedloper niet langer wenst te ontvangen,
kunt u dit aangeven door op deze link te klikken.

Let op: als u zich afmeldt, ontvangt u geen enkele mail meer van Erfgoedpartners en Centrum Groninger Taal & Cultuur. Als u zich alleen voor de Erfgoedloper wilt uitschrijven, pas dan uw voorkeuren aan.

U ontvangt deze mail omdat u ingeschreven bent voor onze nieuwsbrief.

Copyright (C) 2023 Stichting Erfgoedpartners All rights reserved.

Stuur deze mail door naar een vriend
Update profiel

Email Marketing Powered by Mailchimp