Organist Harald Vogel: Het orgel van de
Der Aa-kerk is ‘ganz wunderbar’

Op 31 augustus 2019 verzorgt de Duitse organist Harald Vogel een concert in de Der Aa-kerk in Groningen in het kader van het Arp-Schnitgerfestival IX. Dit festival is onderdeel van de Musikfest Bremen. Over zijn concert maar met name over het orgel van de Der Aa-kerk gaat dit interview.  
  
Vogel (78) is vol lof over het Schnitgerorgel in de Der Aa-kerk. “Voor mij is dit orgel een topinstrument (Orgel-Olympus) terwijl ik het orgel in de Martinikerk zou willen typeren als Orgel-Parnassus. Parnassus is in de Griekse mythologie het tehuis van de muzen.” Beide instrumenten”, vindt Vogel, “behoren tot de ‘Orgelgipfel’, de hoogtepunten van de orgelcultuur in Groningen.” Naar zijn mening geldt dat in Duitsland voor het orgel in Cappel en voor dat in de Sankt Jacobi Kirche in Hamburg. “Dit orgel werd tijdens de Tweede Wereldoorlog ernstig beschadigd. De pijpen, die toch de ziel van een orgel zijn, werden gelukkig gespaard en de orgelkas kon worden gereconstrueerd.”
Vogel heeft zichzelf de ‘alte Spielweise’ aangeleerd omdat er op het conservatorium geen docenten voorhanden waren, die hem dat konden leren. “Mijn leraars zijn de oude orgels” zegt hij zelf daarover.

‘Flächenfestival’
In de eerste week van het Musikfest Bremen, dat dit jaar overigens zijn dertigjarig bestaan viert, is er een speciaal orgelprogramma, met bijna iedere avond een orgelconcert. Het Arp-Schnitger Festival wordt ook wel ‘Fest im Fest’ genoemd. Anders dan bijvoorbeeld de Bayreuther Festspiele, die zich afspelen op één locatie, is Musikfest Bremen een ‘Flächenfestival’, het speelt zich af van Groningen in het westen tot Hamburg in het oosten. Dit jaar is de orgelweek exclusief Arp Schnitger vanwege het jubileum. Het festival heeft ook een sterk toeristisch aspect met belangstellenden uit heel Duitsland zoals Berlijn, Frankfurt en Keulen.

Radio Bremen
Harald Vogel is door de organisatie van Musikfest Bremen gevraagd om op 31 augustus een concert te verzorgen in de Der Aa-kerk en dat heeft hij ondermeer te danken aan het feit dat hij artistiek leider was van het Dollard Festival, dat van 1981 tot 2001 iedere twee jaar in Groningen en Ost-Friesland werd georganiseerd. Het programma dat hij op 31 augustus zal spelen, met werk van Scheidemann, Scheidt, Reincken, Buxtehude en Bach, is bijna hetzelfde als dat hij zo’n veertig jaar geleden speelde in het kader van opnames voor Radio Bremen. 
In de periode 1964-1976 heeft Vogel de orgels in het gebied goed leren kennen. “Ik werkte toen voor Radio Bremen en voor opnamen heb ik deze instrumenten mogen bespelen. Mijn favoriet is toch wel het orgel van de Der Aa-kerk. De akoestiek in die kerk is de beste in Nederland, beter dan in de Martinikerk en dat heeft alles met de architectuur te maken.”

Johan van Meurs
Het concert, dat de titel ‘An Wasserflüssen Babylon’ heeft, is gewijd aan de befaamde organist Johan van Meurs (1903-1986) die van 1934 tot 1982 verbonden was aan het orgel van de Der Aa-kerk. Vogel noemt hem de orgelvader van de Der Aa-kerk. Hij heeft meerdere generaties van organisten opgeleid en kan terecht als de ‘Groningse organistenmaker’ beschouwd worden. Vogel leerde Van Meurs kennen toen hij zestig jaar geleden met een groep jonge organisten Groningen bezocht. “Hij had alle vertrouwen in ons, omdat hij in ons de enthousiastelingen herkende die hij zelf ook eens was geweest.” Vogel spreekt met veel waardering over Van Meurs. “Hij was en is de goede geest van het orgel.”

Musikfest Bremen:  van klassieke muziek tot jazz en wereldmuziek tot experimentele klanken
Het muziekfestival van Bremen werd in 1989 op initiatief van de senaat van Bremen en vooraanstaande zakenpartners opgericht door directeur Thomas Albert. Het festival richt zich in zijn programmering bewust op stilistische diversiteit en bandbreedte - met artistieke kwaliteit als hoogste uitgangspunt. Of het nu gaat om opera, symfonie, koor en kamermuziek of solo-avonden, in het spanningsnetwerk van historische en hedendaagse repertoires, de nieuwste en meest getrouwe interpretaties en aloude en onconventionele podia, er worden projecten gecreëerd die het Musikfest tot klinken brengen en het publiek enthousiast maken.

(Bron: https://www.musikfest-bremen.de)

Het Musikfest Bremen is dit jaar van 24 augustus tot en met 14 september.
 

An Wasserflüssen Babylon
Der Aa-kerk Groningen

In het kader van het Arp-Schnitger-Festival IX speelt de Duitse organist Harald Vogel werk van Scheidemann, Scheidt, Reincken, Buxtehude en Bach. Het concert is gewijd aan Johan van Meurs (1903-1986), die van 1934 tot 1982 verbonden was aan het orgel van de Der Aa-kerk.

Datum: 31 augustus
Tijd: 20:00 uur
Toegang: € 10,-
 

Deze hele Orgelzomer is er een keur aan activiteiten rond de Groninger orgels. Eén daarvan is het project ‘Het mooiste van twee werelden’. De bedoeling van dit project is mensen op een andere manier in contact te brengen met het orgel, meer mensen te interesseren voor dit muziekinstrument en de kennis over en bekendheid met orgel en (orgel)muziek te stimuleren. De orgelcommissies van Midwolda, Wildervank, Appingedam, Leens, Groningen hebben daarom contact gezocht met verschillende organisaties om samen het mooiste concert samen te stellen.
 

Eén van deze programma ’s is ‘Het schip in’. Een bijzondere combinatie van orgelmuziek en zeemansliederen rond het orgel van de Nicolaïkerk in Appingedam, als onderdeel van het Internationaal Folk & Seasongsfestival ‘Bie Daip’. Hierin ontmoeten twee uitersten elkaar: shanty- en orgelmuziek.

De middag van 24 augustus begint met een feestelijke boottocht over het water in Appingedam. De passagiers worden vermaakt met muziek en verhalen en komen zo alles te weten over de geschiedenis van de muziek en het orgel in de Nicolaïkerk. Na drie kwartier meren we weer af bij de aanlegplaats en gaat het publiek van het ene schip het andere schip in…

In een grote, muzikale optocht begeven de musici zich al spelend naar de kerk. In het ‘schip’ van kerk gaat de voorstelling gewoon door, en dan horen we eindelijk het grote De Mare-Hinsz-orgel, bespeeld door Vincent Hensen. Het publiek krijgt ten slotte ook de gelegenheid om dit monumentale instrument te bekijken.

De rondvaartboot vertrekt om 13:00 uur vanuit de haven van Appingedam, achter de Nicolaïkerk. Om 14:00 uur verplaatst de voorstelling zich naar de Nicolaïkerk, waar iedereen die wil zich nog kan aansluiten.

Datum: 24 augustus 
Tijd: 13:00 – 14:45 uur
Toegang: Rondvaartboot € 5,00 / concert in de Nicolaïkerk vrij toegankelijk

Orgelconcert Stef Tuinstra
Jacobuskerk Zeerijp

Thema: De middentoonstemming als basis voor verleden en heden

Op het programma staan werken van Melchior Franck en Johann Staden (vier oud-Duitse dansen), Girolamo Frescobaldi, Hans Leo Haßler, Henry Purcell, Dietrich Buxtehude en een improvisatie in oude en moderne stijl van en door Stef Tuinstra. 

Datum: 1 september
Tijd: 16:00 uur
Toegang: € 10,-

Zevende Krummhörner Kirchturm-Tour

De Kirchturm-Tour is een fietstocht langs 19 dorpen, 23 kerkelijke gemeenten, 18 (middeleeuwse) historische kerken, 8 historische orgels uit 5 eeuwen en ... "Gastfreundliche Krummhörner".

De tocht start vanaf het dorpsplein in Jennelt tussen 8:00 en 10:30 uur; koffie en broodjes staan klaar. Parkeerterrein aanwezig. De stempelkaart kost € 5,-. Na afloop van de tocht is er eten en drinken op het dorpsplein (barbecue, patat ...), livemuziek en kan er gezellig worden nagepraat.
"Een stukje Nederland in Duitsland!", schreef een Nederlandse deelnemer twee jaar geleden ...

Meer informatie:
www.jennelt.reformiert.de
www.facebook.com/pages/Ev-ref-Kirchengemeinde-Jennelt/323976254307051
www.krummhoerner-orgelfruehling.de 

De Kirchturm-Tour wordt georganiseerd door de Krummhörner Orgelfrühling, 23 kerkelijke gemeenschappen in de Krummhörn, Touristik Krummhörn-Greetsiel.

Datum: 7 september
Start: tussen 8:00 en 10:30 uur
Toegang: € 5,-