Bijzonder video-concert in de Martinikerk Groningen
 
De twee titulair-organisten van de Stichting Martinikerk, Leo van Doeselaar en Erwin Wiersinga, en de twee kerkorganisten van de Martinikerk, Stef Tuinstra en Sietze de Vries, bieden op 2 mei een gevarieerd programma aan. Dit is het eerste concert van deze vier organisten samen.
 
U kunt het concert vanaf 20:00 uur meemaken op het videokanaal van de Stichting Martinikerk.

Datum: 2 mei
Tijd: 20:00 – 21:00 uur

Hoe kwam dit initiatief tot stand? Leo van Doeselaar schreef er namens de vier organisten de navolgende bijdrage over.

Nu concerten afgelast worden en openbare ruimtes gesloten zijn, denken veel musici na over creatieve mogelijkheden om muziek bij de mensen thuis te brengen. Zo maakte ik onlangs kennis met het fenomeen livestream-concert in Amersfoort, op uitnodiging van collega-organist Rien Donkersloot. Het gaat daarbij in feite om een gewoon concert, maar nu speel je uitsluitend voor de camera en de microfoons, terwijl het publiek thuis meekijkt en luistert. Het leek me goed om zoiets ook in Groningen te organiseren op het ‘groene monster’. Met de onvermoeibare beheerder van de Martinikerk, Jan Haak, brainstormde ik over dit idee en zo ontstond het plan om met vier organisten van de Martinikerk gezamenlijk een videoconcert te houden.

Los van het feit dat zo’n kwartet-concert bepaald bijzonder is, vind ik het ook heel belangrijk dat we als Martini-organisten op deze manier gezamenlijk naar buiten treden om ons fantastische instrument te promoten. Het is niet helemaal hetzelfde concept geworden als een livestream-concert, omdat daar in de praktijk toch wel een paar haken en ogen aan zitten. Zo ontstaan er soms storingen in beeld en geluid en zie je uitsluitend een organist spelen: geen mooie plaatjes van de kerk en het orgelfront. Vandaar dat we het concert eerder opnemen en vervolgens monteren met wat mooi beeldmateriaal tussendoor.

Op zaterdag 9 mei had het paradepaardje van de Stichting Hinszorgel Leens plaats moeten vinden: de open orgeldag. Al decennialang is dit een begrip in bij organisten, want op deze dag mag je zelf de toetsen beroeren van al die prachtige orgels in Stad en Ommeland. Ik deed zelf als twaalfjarige voor het eerst mee. Mijn vader is dat vast niet vergeten: alles wat meer dan 25 stemmen had moest op die dag bespeeld worden, dus hebben we de hele provincie doorkruist, van Leens via Uithuizermeeden tot Midwolda.
 
De open orgeldag wordt traditioneel besloten met een concert in de Petruskerk te Leens, maar omdat het Hinszorgel momenteel gerestaureerd wordt, was het concert verplaatst naar het Schnitger-orgel in de Jacobikerk te Uithuizen. De beide orgels liggen mij na aan het hart en ik ben in de gelukkige omstandigheid dat ik vrij toegang tot deze muzikale parels heb. Hoewel het orgel in Uithuizen een van de best bewaard gebleven Schnitger-orgels is, heeft het nooit de bekendheid gekregen die het verdient. Dat heeft veel met de akoestiek van de kerk te maken: hoewel de ruimte veel groter is dan die van Leens, is de nagalm bijna nihil. En juist dit aspect is belangrijk voor een orgel: de kerk is als het ware de klankkast van het instrument.

Terwijl ik deze bijdrage schrijf (29 april), zou ik eigenlijk bezig moeten zijn met lesgeven aan studenten van het conservatorium in Turijn, met vanavond een afsluitend concert. De Noord-Duitse muziek uit de 17e eeuw, onlosmakelijk verbonden met de oude Duitse Hanzesteden, zou centraal staan.  Morgen zou ik op Schiphol Leonore Lub treffen om samen naar Gdansk (Polen) te vliegen, waar net een prachtig orgel is gereconstrueerd in St. Johann. Werk en vakantie in een ideale combinatie. 

Die oude Noord-Duitse orgelmuziek fascineert mij al mijn hele werkzame orgelleven. Komt natuurlijk ook door de oude orgels in Groningen en Ost-Friesland. Dan gebeurt dat eigenlijk vanzelf. Dat repertoire is echter zoveel breder en rijker geschakeerd dan heel veel orgelprogramma’s willen doen geloven. Dat te laten zien, zie het als een soort missie. Mijn uitdaging is niet om voor de zoveelste keer de ‘kapot gespeelde’ ‘e-moll’ van Bruhns of Buxtehude’s Praeludium in C te programmeren. Niets ten nadele van die prachtige stukken maar elke dag boerenkool is wat eenzijdig, toch? Maar wanneer hoor je, om maar een voorbeeld te noemen, de prachtige Magnificats van Hieronymus Praetorius? Volgend jaar hebben we een mooi rond jubileumjaar voor Michael Praetorius (in 1621 overleden). Zijn prachtige vocale en instrumentale muziek is nagenoeg onbekend. Zou daar volgend jaar verandering in komen?

Voor het concert in Noordbroek stond een groot werk van Matthias Weckman geprogrammeerd, de zes orgelverzen over O Lux Beate Trinitas. Goed voor 22 minuten. Serene, verheven en rust uitstralende muziek die de luisteraar als het ware in een andere tijd verplaatst, ontrukt aan de stress en haast van alledag. Beleving in optima forma.  De benodigde ingrediënten moeten dan wel rijkelijk aanwezig zijn. Maar juist dát zou in het samenspel tussen orgel, akoestiek en schoonheid van het gebouw in Noordbroek geen probleem zijn geweest.

Hopelijk gaat de uitvoering van Bachs ’Clavierübung dritter Teil’ in september wél door.