|
|
|
|
Opsporen en bestrijden papiervisjes en zilvervisjes
Steeds vaker kom je ze tegen: zilvervisjes en papiervisjes. Ze kunnen voor flinke schade aan museale collecties zorgen, maar ook thuis kunnen ze zich een weg door je geliefde boeken en boekbanden eten. Door klimaatverandering vermenigvuldigen ze zich sneller: hun eitjes komen eerder uit bij hogere temperaturen en zo groeit de populatie per seizoen met meerdere generaties.
De medewerkers van Erfgoedpartners hebben een document gemaakt waarin de |
huidige stand van zaken van kennis over deze beestjes verzameld is, samen met een overzicht van detectie- en bestrijdingsmethoden.
Dit factsheet is te vinden op de website van Erfgoedpartners.
www.erfgoedpartners.nl/factsheets/
Daar zijn ook andere documenten te vinden over behoud- en beheerkwesties zoals licht en straling.
Beeld: Zilvervisje; foto: AJC ajcann.wordpress.com via Wikimedia Commons |
|
|
|
|
Nieuwe leden
Erfgoedpartners kon de afgelopen weken twee nieuwe leden verwelkomen.
Museum Helmantel in Westeremden
De beeldend kunstenaar Henk Helmantel is bekend in binnen- en buitenland. Samen met zijn echtgenote Babs bewoont hij De Weem, de voormalige pastorie-boerderij. Het museum opende zijn deuren in 1985. Het bevindt zich in het schuurgedeelte van De Weem, een volledig gerenoveerd pastorie, waarvan het hoge voorhuis uit de Middeleeuwen dateert, uit de 13e eeuw, evenals de naastgelegen Andreaskerk. Het tussenhuis en de boerenschuur dateren uit latere tijd maar het geheel was in de 18e eeuw klaar.
Ieder jaar vindt in het expositiegedeelte (de schuur) een tentoonstelling plaats, veelal met het werk van de nu 75-jarige Henk Helmantel, maar ook regelmatig met werk van andere kunstenaars, vaak rond een bepaald thema.
www.helmantel.nl |
Het KinderBoekenHuis in Winsum
Het KinderBoekenHuis herbergt een van de grootste collecties Nederlandstalige kinder- en jeugdboeken. Zo'n dertigduizend boeken om te lezen en te lenen, en soms om te kopen.
Het huis staat aan het Kerkpad, vlakbij de historische Nicolaaskerk in het dorpsdeel Obergum en deelt het gebouw met de Historische Vereniging Winsum. De Historische Vereniging en het KinderBoekenHuis willen op zoveel mogelijk terreinen gezamenlijk optrekken, bijvoorbeeld in de vorm van tentoonstellingen of manifestaties.
kinderboekenhuis.eu
Beeld links: de fraaie Weem van de familie Helmantel; foto: Wikipedia
Beeld rechts: Kinderboekenhuis; foto: twitter.com |
|
|
|
|
Maand van de Geschiedenis: inspiratiemiddag
In oktober staat de Maand van de Geschiedenis in het teken van het thema Aan het werk!
Het landelijk bureau houdt op 20 april van 14:00 – 16:00 uur een digitale inspiratiemiddag vanuit hun Gelderse filmstudio. Ze hopen daarmee geïnteresseerden een flinke dosis enthousiasme, tips en kennis bij te brengen over de Maand.
Programma
- Een interview met hun essayist: wie dit is blijft nog even geheim...
- Een best practice van 2020: hoe het Erfgoedfestival historische locaties koppelt aan kunstenaars |
- Workshops over wervend schrijven, fondsenwerving en de organisatie van een online event
- Alle informatie over deelname aan de Maand van de Geschiedenis
- Speeddates met collega's uit het veld
Aanmelden kan tot maandag 19 april. Dan wordt de link naar de bijeenkomst naar de aangemelde mailadressen gestuurd. Bij vragen, opmerkingen of last minute aanmeldingen, kan contact worden opgenomen via maand@openluchtmuseum.nl
of 026-2006505.
Beeld: Maand van de Geschiedenis
|
|
|
|
|
Dag van het Kasteel
24 mei Tweede Pinksterdag
Op maandag 24 mei is het weer Dag van het Kasteel. Het thema dit jaar is water: de rol van water op kastelen en buitenplaatsen. Vanwege de coronamaatregelen is er een aangepast programma. Meer informatie over de activiteiten leest u hier.
Stinzenflora-monitor
Met het aanbreken van het stinzenflora-seizoen is de nieuwe website www.stinzenflora-monitor.nl gelanceerd. Deze website is een initiatief van de stichting Noordelijke
|
Lustwarande en is opgezet in het Nederlands en in het Duits.
Digitale studiemiddag stinzenplanten
Donderdag 22 april 2021, 13.15-16.15 uur, organiseert de sKBL in samenwerking met het Gilde van Tuinbazen, de Nederlandse Tuinenstichting en het Prins Bernhard Cultuurfonds een digitale studiemiddag over stinzenplanten. Lees hier meer.
Beeld: stinzenplanten bij de Fraeylemaborg; foto: Anton Tiktak, Arte del Norte |
|
|
|
|
Nieuwe subsidieregeling provincie Groningen
In de nieuwsbrief van KultuurLoket troffen wij het volgende bericht aan:
Culturele instellingen, die activiteiten organiseren gericht op amateurkunst, cultuurparticipatie en erfgoed, kunnen subsidie krijgen. De regeling is de opvolger van het Incidenteel Cultuurbudget (ICB). Vanuit het Coronafonds is er extra geld beschikbaar gesteld. De |
deadlines voor het indienen van uw plannen zijn 1 april, 15 mei, 15 september en 1 november 2021. Lees meer over de nieuwe subsidieregeling.
Beeld: een zilveren denarius uit de tijd van de Frankische keizer Lodewijk de Vrome (814-840), collectie Noordelijk Scheepvaartmuseum Groningen; foto: Anton Tiktak, Arte del Norte |
|
|
|
|
ErfgoedAcademie
De komende tijd biedt de Erfgoedacademie een aantal interessante online bijeenkomsten over duurzaamheid aan. Verduurzaming betekent een forse uitdaging voor de erfgoedsector en daarmee voor iedereen die in deze sector werkzaam is. Hoe zorgen we ervoor dat cultureel erfgoed op een verantwoorde manier mee kan in de verduurzamingsslag? Welke eisen kun je stellen bij de verduurzaming van een pand? Maar ook: hoe valt de energietransitie in historisch waardevolle landschappen, steden en dorpen in te passen?
Beeld: logo ErfgoedAcademie |
15 april: Een webinar over Verduurzaming als kans bij nieuwe opgaven.
19 tm 22 april: Week van het Duurzaam Erfgoed: een hele week vol digitale, duurzaam erfgoedinspiratie met op 20 april een korte training over duurzaamheid aan erfgoedprofessionals.
Vanaf 10 mei drie cursussen ‘Verduurzaming van Erfgoed'. Samen bieden ze kennis van de belangrijkste vraagstukken en handvatten en vaardigheden om deze kennis in te zetten in de praktijk van de erfgoedprofessional.
Opleidingsaanbod (erfgoedacademie.nl) |
|
|
|
|
Online broescursus Gronings
24 maart
| Gronings leren? Dat kan! In de Meertmoand organiseert CGTC op woensdag 24 maart een broescursus Gronings voor Beginners. De cursus wordt online gegeven door één van onze taaldocenten Gronings: Piet Reitsema. Hij leert je de basisbeginselen van het Gronings. |
De broescursus begint om 19.00 uur en de deelname is gratis.
Mitdoun? Geef je op door een mailtje te sturen naar info@cgtc.nl. Je krijgt dan een toegangslink toegestuurd
Beeld: Piet Reitsema; foto: Jan Glas |
|
|
|
|
Herinnering: Moi Forum! Veur Mekoar
20 maart
Het is Meertmoand Streektoalmoand, de maand waarin we traditiegetrouw onze streektaal vieren. Centrum Groninger Taal & Cultuur (CGTC) pakt deze maand vooral digitaal uit met een breed pakket aan activiteiten rondom de Groninger taal. Door de aanhoudende coronabeperkingen kan de Dag van de Grunneger toal ook dit jaar in maart in de fysieke vorm niet plaatsvinden. CGTC slaat daarom opnieuw de handen ineen met Forum Groningen en komt
Beeld: CGTC |
op zaterdagavond 20 maart met de tweede editie Moi Forum! Veur Mekoar.
Het programma wordt om 20:00 uur uitgezonden via Podium.TV (Ziggo kanaal 35, Kabelnoord kanaal 19) en via Platform F, het online mediakanaal van het Forum. De talkshow in en over het Gronings werd vorig jaar ontwikkeld en in september uitgezonden vanuit de RaboStudio in het Forum.
Voor informatie over het programma: www.cgtc.nl/daggrunnegertoal-informatie/ |
|
|
|
|
Even voorstellen: Herman Bröring
De bestuurlijke fusie tussen Erfgoedpartners en Centrum Groninger Taal & Cultuur, die zich onlangs voltrok, betekende een wijziging in de samenstelling van het bestuur. Bestuursleden traden af en vier nieuwe traden toe. Graag stellen wij in de Erfgoedloper de nieuwe bestuursleden aan u voor. Hekkensluiter is Herman Bröring.
‘Ik heb iets met Groningen’
Herman (1959) is een ‘echte’ Groninger. ‘Geboren en getogen in de Veenkoloniën, in Stadskanaal’, was de streektaal hem van huis uit en op straat vertrouwd. ‘Mijn hele familie spreekt Gronings, alleen opvallend genoeg mijn jongere broer niet.’ In 1977, nog geen achttien jaar oud, toog Herman naar de stad Groningen om er rechten te studeren aan de Rijksuniversiteit Groningen. Inmiddels is hij als hoogleraar verbonden aan de vakgroep staatsrecht, bestuursrecht en bestuurskunde. ‘Ik houd me de laatste jaren vooral bezig met algemeen bestuursrecht, rechtshandhaving en vertrouwen in de overheid, bijvoorbeeld ten aanzien van mijnbouwschade.’ De Veenkoloniën waren voor Herman geen gepasseerd station want hij woonde na de stad ook nog een jaar of tien in Wildervank voor hij domicilie in Gieten koos. ‘Ik kom nog geregeld in Stadskanaal om de markt te bezoeken.’
Cariben
Taal en hoe het zich ontwikkeld, heeft Hermans belangstelling. Maar hoe komt het toch dat de meeste Groningse ouders hun kinderen niet meer Groningstalig opvoeden? Herman: ‘Het Gronings is lastig overeind te houden en misschien houdt het vanaf de volgende generatie op, al merk ik wel dat er een soort tegenbeweging op gang komt. Het is echter best mogelijk om kinderen meertalig op te voeden.’ Dat ouders wel eens voor de vraag staan in welke taal zij hun kinderen moeten opvoeden is niet alleen een Gronings dilemma. ‘Dat is een boeiend verschijnsel. Ik kom veel in de Cariben omdat ik daar les geef. Het basisonderwijs is daar deels nog in het Nederlands terwijl veel kinderen thuis Papiaments, Spaans of Engels spreken. Daardoor hebben kinderen extra moeite met bepaalde vakken. Ik merk dat als ik teksten van Caribische studenten onder ogen krijg, er toch (veel) taalfouten in zitten. Wat doe je daarmee? Ik houd er rekening mee dat Nederlands niet de moedertaal is. Ik corrigeer wel, maar reken er niet streng op af.’ In Groningen doet zich een vergelijkbaar proces voor. Ouders spreken naar hun beste vermogen Nederlands met hun kinderen maar gebruiken onwillekeurig veel Groningismen. De Groningse taal heeft het moeilijk. ‘Er is op onze faculteit maar één persoon met wie ik Gronings spreek.’ |
Calimero
Er is nog steeds een mentale afstand tussen de Randstad en Groningen vindt Herman. ‘Groningers hebben wel eens last van het Calimero-gevoel. En sommige Randstedelingen kunnen zich nog steeds niets voorstellen bij de problematiek rond de mijnbouwschade. Jullie hebben toch geld gekregen, zeggen ze dan.’ Desondanks is er zeker trots voor het eigen erfgoed. ‘Mensen zijn gehecht aan hun woonomgeving, ze hebben er een emotionele band mee.’
Eierbal
Het nieuwe bestuurslid viel de eer te beurt om zitting te mogen nemen in het eierbalcomité. ‘Dit immaterieel erfgoed wordt van alle kanten opgepakt, het leeft ook onder de jeugd. Ik heb me er geweldig mee vermaakt.’
Fusie
De weg naar het bestuur van Erfgoedpartners liep voor Herman via het bestuur van het Bureau Groninger Taal & Cultuur van de Rijksuniversiteit Groningen waar hij namens de Provincie deel van uitmaakte. Daarna volgde de fusie met het Huis van de Groninger Cultuur waar hij de RuG vertegenwoordigde. Volgens Herman heeft de fusie met Erfgoedpartners voordelen. ‘Voor een groot deel hebben we te maken met dezelfde doelgroepen. Veel mensen kennen elkaar al. We kunnen elkaars activiteiten zeker versterken.’
Amateurvoetbal
Gevraagd naar hobby’s blijft het even stil. ‘Ik werk vrij veel en er blijft weinig tijd over voor hobby’s.’ De band die hij met zijn studenten tijdens deze coronatijd heeft opgebouwd, hoewel dat niet altijd eenvoudig is, schenkt hem veel voldoening. ‘Ze doen het fantastisch, het lukt goed en ze zijn gemotiveerd.’
Dan, als wij op het punt staan het gesprek af te ronden, schiet het Herman te binnen: er is een activiteit waar hij buiten het werk veel plezier aan beleeft. ‘Ik volg de uitslagen van het amateurvoetbal tot en met de vijfde klasse in Groningen en Drenthe tot de dag van vandaag met veel belangstelling.’
Waarvan akte!
Beeld: Herman Bröring |
|
|
|
|
Op 22 maart 1784 om drie uur 's middags, 'voor de oogen eener ontallige menigte' en onder het overweldigende geluid van kanonvuur, paukgeroffel, en trompetgeschal, steeg in Groningen een heteluchtballon op. Het werd de eerste succesvolle vlucht met een heteluchtballon in Nederland.
De grote gebeurtenis werd vooraf in de Groninger Courant geadverteerd. Daarna, in de editie van
30 maart, deed de krant op zijn voorpagina's met ingehouden adem uitvoerig verslag van de ballonvaart.
Papier bracht in de late 18e eeuw niet alleen werkgelegenheid naar Groningen; het stimuleerde ook de wetenschap en zorgde soms voor waar spektakel. Slechts weinig Groningers weten dat de eerste succesvolle vlucht met een heteluchtballon in Nederland plaatsvond in Groningen, dankzij Gronings papier. Deze eerste Groningse luchtballon kwam voort uit het initiatief van de toenmalige eigenaren van de Groninger papiermolen, Jan Modderman (1747-90) en zijn neef Gerrit van Olst (1734-1807). Van Olst is tegenwoordig vooral bekend vanwege zijn rol bij de oprichting van zowel de eerste dovenschool in Nederland, alsook Academie Minerva, voorloper van de Hanzehogeschool.
De Groningse ballonvlucht vond slechts enkele maanden na 's werelds eerste ballonvlucht plaats. Het waren de broers en papiermakers Montgolfier uit Frankrijk die in 1783 de eerste met levende wezens bemande vluchten uitvoerden. Het spectaculaire nieuws verspreidde zich als een lopend vuurtje door Europa. Ook in |
Groningen was men zeer geïnteresseerd. In december 1783 publiceerde de Groninger Courant op zijn voorpagina een lange brief van de broers Montgolfier waarin zij beschreven hoe zij hun papieren heteluchtballon hadden gemaakt. De Groningers Modderman en Van Olst gingen de uitdaging aan. Ze organiseerden en financierden de constructie van een 'aërostatische machine' van bijna vier meter hoog en twee meter breed, die was beplakt met zeer fijn postpapier van de papiermolen.
Op 22 maart 1784 was het dan zover: Modderman en Van Olst lieten hun heteluchtballon vlak buiten de Kranepoort opstijgen. De ballon kreeg als passagier een levende duif in een kooi mee. Twee uur later landde de ballon grotendeels onbeschadigd in het ongeveer 15 km verderop gelegen Drentse dorp Bunne. Ook hier was de ballon een sensatie, maar de grootste attractie was de duif, die de vlucht 'vrolyk en fris' had overleefd. Theologiestudent Helperus Ritzema van Lier (1764-93) was ook een van de toeschouwers. Geïnspireerd door de gebeurtenis schreef hij de maand daarop een verhandeling over de fysica en het nut van de ballonvaart, die in Groningen werd gepubliceerd. Hij won er zelfs een gouden medaille mee van de Toscaanse Academie van Siena, een 18e-eeuws soort Nobelprijs. Deze eerste succesvolle ballonvaart in Nederland laat zien: ook destijds ging er (n)iets boven Groningen!
Met dank aan de Universiteitsbibliotheek Groningen en Megan K. Williams.
Beeld: Anton Tiktak, Arte del Norte |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
20 Maart
|
|
20.00 uur
|
|
Podium TV en PLatform F
|
|
|
|
Taalcursus Gronings voor Beginners
|
|
|
24 Maart
|
|
|
Online
|
|
|
|
Archeologielezing:
Gezonken in zicht van de haven
|
|
|
25 Maart
|
|
|
20.00 uur
|
|
|
Online
|
|
|
|
|
Erfgoedloper is een uitgave van ERFGOEDPARTNERS Stichting Erfgoedpartners
Lopende Diep 8
Groningen, Gr 9712 NW
Netherlands (050) 313 00 52. Reacties en kopij: info@erfgoedpartners.nl.
Wanneer u de Erfgoedloper niet langer wenst te ontvangen,
kunt u dit aangeven door op deze link te klikken. Let op: als u zich afmeldt, ontvangt u geen enkele mail meer van Erfgoedpartners en Centrum Groninger Taal & Cultuur. Als u zich alleen voor de Erfgoedloper wilt uitschrijven, pas dan uw voorkeuren aan.
U ontvangt deze mail omdat u ingeschreven bent voor onze nieuwsbrief.
Copyright (C) 2021 Stichting Erfgoedpartners All rights reserved.
Stuur deze mail door naar een vriend
Update profiel
|
|
|
