Opkomst en ondergang van de ‘rode regenten’ in Groningen

Donderdag 1 mei vindt de eerste lezing plaats in een reeks die de provincie Groningen in samenwerking met Erfgoedpartners | Centrum Groninger taal & cultuur en de Rijksuniversiteit Groningen organiseert ter gelegenheid van de publicatie van het boek Voortgang & Tegenwind. 200 jaar Provinciaal Bestuur in Groningen. In het boek en in de lezingen worden niet alleen de grote bestuurlijke vraagstukken belicht, maar ook de markante figuren die deze geschiedenis hebben vormgegeven, van commissarissen en gedeputeerden tot charismatische volksleiders.

“Alle boeren alhier kunnen voor mijn part aan de boomen opgehangen worden,” brieste de ‘rode dominee’ Ferdinand Domela Nieuwenhuis tijdens een bezoek aan Loppersum in 1911. Jan Schaper, de eerste socialist in de Groninger Provinciale Staten, zag overal een “kapitalistische adder” onder het gras bij de landadel en industriëlen. En toen socialistisch agitator Eltjo Rugge in 1918 voor een volle zaal de revolutie uitriep, leek de rode opmars in Groningen niet te stuiten.

Maar het liep anders.

In plaats van barricades, lonkte het pluche. Al snel namen respectabele en welgestelde socialisten hun plaats in het provinciaal bestuur. De eerste rode gedeputeerde was Bert Mansholt, telg uit een geslacht van herenboeren. Geruisloos landde het socialisme op het Martinikerkhof. Zo begon het tijdperk van de ‘rode regenten’ – dynastieën die decennialang de macht in handen hielden in Groningen. Tot de kiezer er in 2015 genoeg van had,

(Fragment uit Voortgang & Tegenwind. 200 jaar Provinciaal Bestuur in Groningen)

Sprekers

Stefan Couperus, politiek historicus aan de Rijksuniversiteit Groningen
Wiek van Gemert, historicus en politiek wetenschapper

Praktische informatie

Datum donderdag 1 mei
Tijd 20.00-21.00 uur (inloop vanaf 19.30 uur)
Locatie Expositieruimte begane grond Harmoniegebouw,
Adres Oude Kijk in Het Jatstraat 26, 9712 EK Groningen
Toegang gratis (aanmelden verplicht in verband met maximaal aantal bezoekers)

Reserveer tickets

[1] Citaten uit Broersma et al., Voortgang en tegenwind. 200 jaar Provinciaal Bestuur in Groningen (Groningen, 2025) 136 en 144.